Jeugdzorg

Enkele eeuwen geleden ontstonden in Nederland inrichtingen voor jeugdigen die bijzondere zorg behoefden. Er werden tuchthuizen opgericht om de losbandige jeugd enigszins te beteugelen.

In het begin van de 19e eeuw ontstonden particuliere initiatieven om de situatie rond de tuchthuizen te veranderen. Het begin van de kinderbescherming in Nederland is te stellen omstreeks het midden van de 19e eeuw.

In 1905 kwamen de in 1901 vastgestelde kinderwetten tot uitvoering, zoals de burgerlijke kinderwet die het wettelijk gezag regelt van ouders en voogden over hun kinderen en pupillen. Er kwam een eind aan de onaantastbaarheid van de ouderlijke macht. Komen de ouders hun plichten niet genoegzaam na, dan kan door de rechtbank ontheffing of ontzetting uit de ouderlijke macht worden uitgesproken.

Door de invoering van deze wetten namen veel particulieren, gesteund door subsidies, het initiatief om de verzorging en opvoeding van de kinderen ter hand te nemen.

Onder de vele voogdijverenigingen die tot stand kwamen behoorden ook de Vereniging ‘Kinderzorg’, uitgaande van de Nederlandse Hervormde Kerk. De hervormde gemeenten in Zeeland richtten 21 februari 1906 in Middelburg de Vereniging Kinderzorg opgericht, met als werkgebied de provincie Zeeland. Het was de tweede vereniging voor jeugdzorg in Nederland, in Den Haag werd in 1903 de eerste opgericht.

Het archief van de Vereniging Kinderzorg over de periode 1906-1979 berust bij het Zeeuws Archief.

Literatuur

• J.J.A.M. Gorisse, Vrederust, van idealen en mensenwerk. Van Zeeuwse inrichting tot West Brabants psychiatrisch ziekenhuis, Vrederust 1904-1997 (Halsteren 1997)

Expositie

Het Rijksarchief in Zeeland, voorganger van het Zeeuws Archief, organiseerde in 1976 een tentoonstelling over de geschiedenis van de jeugdzorg, onder de titel Kinderzorg in Zeeland. Van wezenzorg naar hulpverlening aan kind en ouders. De toelichting op deze tentoonstelling en de lijst van tentoongestelde stukken zijn beschreven in een catalogus.