Vrijwilligersmiddag Zeeuws Archief in Museum Goemanszorg Dreischor

Bij het Zeeuws Archief zijn zo’n tachtig vrijwilligers actief op allerlei mogelijke gebieden. Jaarlijks wordt een vrijwilligersmiddag georganiseerd om hen voor al het werk dat zij verrichten te bedanken. Dit jaar werd een bezoek aan het Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg in Dreischor aangeboden.

“Wat een heerlijk weer, we gaan op het terras zitten!” Een voor een of in groepjes arriveerden de vrijwilligers van het Zeeuws Archief in Dreischor voor een bezoek aan Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg. Veel vrijwilligers werken thuis en de vrijwilligers die op verschillende vaste dagen in Middelburg of Zierikzee werken, zien elkaar ook niet vaak. Daarom was er in het programma veel tijd gereserveerd voor ontmoeting. Op het museumterras was het heerlijk toeven en ruim de gelegenheid om bij te praten. Het officiële programma startte in het museumcafé, onder het genot van koffie/thee en gebak.

Vrijwilligers zijn belangrijk

Anya Luscombe, directeur van het Zeeuws Archief, heette de vrijwilligers welkom. Ze gaf aan dat het Zeeuws Archief mede door de enthousiaste inzet en deskundigheid van de momenteel 81 vrijwilligers, steeds meer archieven en collecties voor een groot publiek toegankelijk kan maken op veel verschillende manieren.

Breed scala aan werkzaamheden

Het vrijwilligerswerk bij het Zeeuws Archief omvat een breed scala aan werkzaamheden. Van (nader) toegankelijk maken en indiceren tot genealogische hulp in de studiezaal, van transcriberen tot beeldbeschrijven en scannen, van tuin- en voorwerpenonderhoud tot het verzorgen van educatieve activiteiten en rondleidingen. Een aantal projecten waaraan vrijwilligers werken passeerden de revue.

De directeur memoreerde de recente herinrichting van de vrijwilligersruimte en de koffiehoek in de locatie Zierikzee en de toekenning van een Koninklijke Onderscheiding aan Henk Dalebout, die als vrijwilliger verbonden is aan de locatie Zierikzee. Op de website van het Zeeuws Archief is een interview met Henk te lezen.

Erfgoedinstellingen kunnen niet zonder vrijwilligers. Dat geldt ook voor musea, zoals Museum Goemanszorg, dat geheel wordt gerund door vrijwilligers. De directeur bedankte Anita de Munnik, voorzitter van het museumbestuur, en alle vrijwilligers die het museum runnen, voor de gastvrije ontvangst en de verzorging van de rondleiding en de catering.

Van boerderij naar museum

Anita de Munnik, voorzitter van het bestuur van Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg,  schetste het verhaal van het gebouw waarin het museum is gevestigd en van de bewoners. De hofstede, die al in 1630 voorkomt in de archieven, kreeg in 1815 de naam Goemanszorg, bedacht door de toenmalige eigenaar Jan Goemans. De boerderij werd in 1854 verfraaid door zijn zoon Pieter.

Door vererving en huwelijk kwam Goemanszorg in handen van de familie Barendregt. De laatste eigenaren Barendregt verkochten de boerderij aan de in 1993 opgerichte Stichting Goemanszorg Beheer. De boerderij werd geschikt gemaakt voor de collectie van het Streek- en Landbouwmuseum, dat van 1972 tot en met 1993 was gehuisvest in een voormalige basisschool in Dreischor. Na een grondige restauratie en verbouwing opende het museum in 1996 zijn deuren voor publiek.

In de Kroniek van het land van de zeemeermin (uitgave van de Vereniging Stad en Lande van Schouwen-Duiveland, 1998) is de geschiedenis van de boerderij en zijn eigenaren en bewoners na te lezen.

Meekrap, het rode goud van Zeeland

De bestuursvoorzitter van het museum vertelde verder over de inrichting, de bijzondere collectie en de sinds 2023 jaarlijks wisselende tentoonstellingen. In 2025 is het onderwerp meekrap, met als titel Meekrap, het rode goud van Zeeland. Omroep Zeeland wijdde er een uitgebreid item aan.

Museumvrijwilliger Lidi Rappart leidde de vrijwilligers van het Zeeuws Archief rond door de tentoonstelling. Aan de hand van voorwerpen, archiefstukken, audio, video, scènes en verhalen wordt een beeld geschetst van het belang van meekrap voor Zeeland.

De tentoonstelling gaat in op de oorsprong en de verwerking van de wortels tot kleurstof. Economisch legde de meekrapteelt Zeeland geen windeieren, maar de arbeidsomstandigheden waren zwaar. De opkomst van de fabricage van kunstmatige kleurstoffen betekende de ondergang van de meekrapteelt.

Maar er is weer belangstelling voor het rode goud. Op bescheiden schaal wordt meekrap weer gebruikt voor het kleuren van wol en diverse soorten stoffen. Een bijzonder voorbeeld daarvan zijn stalen van de jurk die koningin Máxima droeg tijdens Prinsjesdag 2009. De stalen en een door de hoffotograaf gemaakt foto geven de Zeeuwse meekraptentoonstelling een koninklijk cachet!

Vrijwilligers

In het museum is een speciale ruimte ingericht met voorwerpen die door vrijwilligers van Museum Goemanszorg zijn uitgekozen als hun favoriete object. De bijbehorende persoonlijke verhalen geven de objecten extra glans. De vrijwilligers van het Zeeuws Archief genoten van het bezoek. De grote hoeveelheid landbouwwerktuigen en hun geschiedenis, het authentiek ingerichte woonhuis met verhalen over de bewoners en de kruidentuin waren favoriet.

Tot slot

“Wat valt er veel te zien en te luisteren en we zijn lang in de tuin gebleven, interessant hoor!” Sommige vrijwilligers konden geen genoeg krijgen van het museum en de kruidentuin en bleven lang genieten van alles wat er te zien en te horen is en groeit en bloeit. Maar uiteindelijk zat iedereen na afloop gezellig op het museumterras te genieten van een drankje en een hapje om de vrijwilligersmiddag te besluiten.

Het team van het museumcafé had alles keurig verzorgd. “Heerlijk weer, interessant museum, boeiende verhalen, lekker eten en drinken, gezellig bijpraten, ik heb genoten”, liet een vrijwilliger weten, “bedankt!”