Publieksjaarverslag 2024

Het Publiekjaarverslag 2024 van het Zeeuws Archief licht uit wat we in het afgelopen jaar bereikt hebben en begonnen zijn.

Hieronder (in het blauwe kader) vind je het volledige Publiekjaarverslag 2024 als PDF. Is een PDF-document voor jou niet leesbaar en/of toegankelijk? Dan vind je daaronder integraal de (machineleesbare) tekst van ons Publieksjaarverslag 2024.

Voorwoord

‘Het publieksbereik wordt steeds groter door onze activiteiten’

Op 1 januari 2025 mocht ik het stokje overnemen van Hannie Kool-Blokland als directeur van deze prachtige organisatie.

In 2024 is er weer ontzettend veel gedaan aan digitalisering, toegankelijk maken, acquisitie van collecties en het op orde brengen daarvan, en aan nieuwe en reeds lopende e-Depotaansluitingen. Het infocentrum werd zowel online als offline goed gevonden en bij restauratie en behoud is veel herverpakt en zijn archieven voorbereid op digitalisering.

We hebben met verschillende activiteiten en communicatie-uitingen een breed publiek bereikt.

De beleidsthema’s ‘water’ en ‘slavernij en slavenhandel’ stonden ook dit jaar volop in de belangstelling. En het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2025 – 2028 Blik op de toekomst is verschenen.

Meer over ons werk in 2024 lees je in dit publieksjaarverslag.

Anya Luscombe
Directeur

Cijfers over het Zeeuws Archief

Aantal medewerkers: 67 = 51,43 fte

Verdeling leeftijd: onze jongste medewerker is 16, de oudste medewerker 66. We hebben 2 tieners, 10 twintigers, 9 dertigers, 10 veertigers, 18 vijftigers en 17 zestigers in dienst.

Aantal vrijwilligers: 76

Kwaliteitsmonitor: 8,1 voor dienstverlening

ZA Middelburg
Hofplein 16
– hoofdlocatie: studiezaal, depot en kantoren
1.684 bezoekers
6.541 aangevraagde archiefstukken
1.332 inventarisnummers gescand
1.997 inlichtingen via e-mail

ZA Zierikzee
Laan van Sint Hilaire 2
– studiezaal en depot voor archieven Schouwen-Duiveland
513 bezoekers
742 aangevraagde archiefstukken
160 inventarisnummers gescand
624 inlichtingen via e-mail

ZA Vlissingen
Hellebardierstraat 2
– depot voor gedigitaliseerde, en daarmee weinig fysiek geraadpleegde, archieven

ZA Terneuzen
Kennedylaan 1
– depot voor de waterschapsarchieven van Zeeuws-Vlaanderen – studiezaal open op afspraak

Herdenkingsjaar slavernijverleden & archief MCC

Het nationaal herdenkingsjaar slavernijverleden liep van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024. Dit zorgde voor nog meer nationale en internationale belangstelling voor het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) dan de voorgaande jaren.

We hebben veel bestuurders, bewindslieden, belangengroepen en wetenschappers uit binnen-en buitenland ontvangen voor o.a. een presentatie en bezoek aan het depot. Er zijn archiefstukken te zien geweest in exposities elders en we konden met kennis en advies bijdragen aan diverse media- en kunstprojecten.

Onze eigen tentoonstelling ‘Ooggetuigen van de slavenhandel’ is veel bezocht en een aangepaste versie hiervan was als reizende tentoonstelling op verschillende locaties in Ghana te zien.

Aanwinst: foto’s Zeelandbrug

Uit de 165 aanwinsten die het Zeeuws Archief in 2024 verwierf, behoren de diverse stukken over de Zeelandbrug tot de mooiste. De stukken beslaan de periode 1962-1990. Veel afbeeldingen in de aanwinst laten zien hoe de Zeelandbrug gebouwd is. De brug heet dan nog Oosterscheldebrug.

De collectie is geschonken door de Heemkundige Kring De Bevelanden en vormt een aanvulling op het archief van de Provinciale Zeeuwse Brug Maatschappij (PZBM).

Andere aanwinsten zijn bijvoorbeeld een aanvulling op het archief van het Rode Kruis (ca. 1938-2019) en het complete archief van de Protestantse gemeente Philippine-Sluiskil-Sas van Gent.

300.000 afbeeldingen in de Beeldbank

In juli van dit verslagjaar bereikten we een mijlpaal. In totaal bevat de Beeldbank van het Zeeuws Archief nu meer dan 300.000 afbeeldingen, die gewoon thuis vanaf de bank te bekijken zijn.

Deze mijlpaal werd bereikt door het opnemen van 4.000 gedigitaliseerde dia’s van het Delta Instituut voor Hydrobiologisch Onderzoek (DIHO).

En het aantal afbeeldingen blijft oplopen! Ontdek het zelf en neem een kijkje in onze beeldbank.

Cijfers archieven en collecties

In strekkende meters is er nu 3 kilometer van de archieven en collecties van het Zeeuws Archief gedigitaliseerd. Dat is 8 procent van het totaal.

Partners en beheerde meters

300 Kapelle

4.000 Middelburg

5.046 Provincie Zeeland

11.060 Rijk

3.905 Schouwen Duiveland

2.662 Terneuzen

3.000 Veere

2.200 Vlissingen

1.703 Waterschap Scheldestromen

725 Waterschap Scheldestromen Zeeuws Vlaanderen

34.601 Totaal

Archieven in Zeeuws e-Depot

600 GB gemeente Terneuzen

518 GB gemeente Middelburg

710 GB gemeente Tholen

918 GB eigen archief met gedigitaliseerd materiaal

2.746 GB Totaal

Beschikbaar gedigitaliseerd archief

2018 8.390 GB

2019 12.905 GB

2020 17.389 GB

2021 22.281 GB

2022 29.427 GB

2023 37.322 GB

2024 41.846 GB

Het aantal gigabyte geeft aan hoeveel gedigitaliseerde (van papier en beeld samen) informatie we in het archiefbeheerssysteem hebben verwerkt en toegankelijk gemaakt voor onderzoek.

Geslaagde pilot ‘Reizen door de Tijd’ in Zeeland

Ons streven is zoveel mogelijk schoolkinderen tenminste één keer in het Zeeuws Archief te ontvangen. Daarom bieden we een uitgebreid educatief programma.

De pilot waar het Zeeuws Archief in 2024 aan mee heeft gewerkt, werd een succes. Leerlingen uit het basisonderwijs kregen door de nieuwe leerlijn ‘Reizen door de Tijd in Zeeland’ een beeld van wat een archief doet.

Bovendien hebben ze zelf kunnen ervaren hoe het werkt door te leren wat ze zelf kunnen bewaren. Iedereen heeft immers een eigen, persoonlijk archief.

80 jaar bevrijding

In 2024 stonden we stil bij de Tweede Wereldoorlog (’40-’45), de bevrijding en de periode van wederopbouw. 80 jaar eerder werd Zeeland bevrijd, te beginnen met Zeeuws-Vlaanderen vanaf september 1944 en met als laatste Schouwen-Duiveland in mei 1945.

We zijn een groot digitaliseringsproject gestart van diverse wederopbouwarchieven, archieven van de Commissaris van de Koningin en het Militair Gezag. We organiseerden ook drie bijeenkomsten rondom de openbaarmaking van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR).

De jaarlijkse Open Dag kreeg de titel: Bevrijd en dan? – de bevrijding van Zeeland. Een succesvolle dag met zo’n 300 bezoekers en uitgebreid aandacht voor de bevrijding van Zeeland middels lezingen, rondleidingen in het depot, een stadswandeling en meer.

Lancering fellowships

Voor het eerst heeft het Zeeuws Archief twee fellowships beschikbaar gesteld. Met fellowships krijgen studenten en pas afgestudeerden de kans om praktijkervaring op te doen met bronnen uit het Zeeuws Archief. Deze beurzen worden financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Vrienden van het Zeeuws Archief.

De eerste uitvraag ging naar onderzoek over de Tweede Wereldoorlog en 80 jaar vrijheid in Zeeland. Shannon van Essen deed onderzoek naar Vrouwen in het verzet in Zeeland en Ina-Maria Duynhouwer onderzocht (vermeende) collaboratie en zuivering in bevrijd Noorden Zuid-Beveland.

Beiden hebben zij hun onderzoeksresultaten tussentijds gepresenteerd om het geheel in 2025 af te ronden.

Cijfers digitalisering

excl. beeld, Metamorfoze en Scannen op verzoek

113 METER = 4.291 INVENTARISNUMMERS = 426.702 SCANS

Commissaris van de Koningin in Zeeland, 1940-1969

18 meter

105.629 scans

Militair Gezag, 1944-1946

15 meter

63.000 scans

Stichting Herbouw Middelburg en Walcheren, 1940-1948

8 meter

51.727 scans

Gemeente Middelburg, Dienst Herbouw Middelburg, 1949-1959

17 meter
23.002 scans

Gemeente Vlissingen, 1937-1970

1,5 meter
7.653 scans

Dienst Gemeentewerken Vlissingen, 1940-1971

1 meter
5.842 scans

Gemeente Kapelle, 1795-1969

1 meter
4.274 scans

Besturen in Zeeland; Prelaat en Edelen, 1420-1572

2,5 meter
6.325 scans

Rechterlijke Archieven Zeeland, 1811-1838

50 meter
165.327 scans

Voor het eerst digitaal gevormd archief uitgeplaatst in Zeeuws e-Depot

Het Zeeuws Archief heeft een eigen Zeeuws e-Depot, waarin born digital archief wordt bewaard en beheerd. Het biedt Zeeuwse overheden digitale opslag, authenticiteit en toegankelijkheid; informatiebeheer volgens de wettelijke eisen.

In 2024 is voor het eerst door een zorgdrager digitaal gevormd archief uitgeplaatst in het Zeeuws e-Depot. De gemeente Tholen stelde digitale dossiers uit de periode 1989-2017 veilig, zodat ook die archieven in goede en geordende staat blijven.

Per 1 oktober is de gemeente Borsele aangesloten bij het Zeeuws e-Depot. Dat brengt het aantal aansluitingen op 9 van de 15 overheden.

Archieven van Zeeuwse families online

Dankzij een bijdrage van Metamorfoze digitaliseerden we 40 meter archief van negen Zeeuwse families. Zeeland bekleedde door de eeuwen heen een belangrijke rol op nationaal en internationaal niveau. Het was na Holland het belangrijkste gewest.

Dat komt terug in de rijke archieven van de vooraanstaande Zeeuwse families. De negen families zijn: familie de Huybert, familie Schorer, familie Mathias Pous-Tak van Poortvliet, familie van Doorn, familie Sprenger, familiebedrijf Spoors en Sprenger, A.A. Brown, familie Mauritz en familie Clijver.

Hoogtepunt op 14 meter diepte

Het Zeeuws Archief heeft een eigen restauratieatelier in huis. We conserveerden 22 grote kaarten, om te voorkomen dat de stukken verder in verval raken. Zo blijven de kaarten voor de lange termijn bewaard.

Bovendien is conserveren een vereiste voordat er gedigitaliseerd kan worden. De kaarten zijn geïnventariseerd door archivaris C. de Waard, aan het begin van de twintigste eeuw. Bij hoge uitzondering werd er deze keer gerestaureerd in het depot.

Hannie Kool-Blokland neemt afscheid

In 2024 hebben we afscheid genomen van Hannie Kool-Blokland als directeur van het Zeeuws Archief.

Hannie Kool-Blokland was directeur van het Zeeuws Archief, rijksarchivaris in Zeeland, gemeentearchivaris van Middelburg, Veere, Vlissingen, Schouwen-Duiveland, Kapelle, Terneuzen, en waterschapsarchivaris van Waterschap Scheldestromen.

Onder haar leiding groeide het Zeeuws Archief in partners, in medewerkers, in te beheren archieven: analoog én born digital in een nieuw, digitaal depot: het Zeeuws e-Depot.

We zijn enorm dankbaar voor wat Hannie in 14 jaar voor het Zeeuws Archief heeft betekend.

Colofon

Dit publieksjaarverslag 2024 is digitaal verspreid onder relaties en gepubliceerd op de website van het Zeeuws Archief.

Tekst en coördinatie
Communicatie Zeeuws Archief

Fotografie
Beeldbank Zeeuws Archief, Zeeuws Genootschap en (medewerkers) Zeeuws Archief

Ontwerp en opmaak
DATBureau, Amstelveen

Bezoekadres
Hofplein 16
4331 CK Middelburg
T (0118) 678800
info@zeeuwsarchief.nl
www.zeeuwsarchief.nl