Herdenkingsjaar slavernijverleden

Vanaf 1 juli 2023 wordt in het hele Koninkrijk extra aandacht aan besteed aan de doorwerking van een pijnlijke geschiedenis, tijdens het Herdenkingsjaar Slavernijverleden. Voor het verwerven van kennis over dit verleden kan gebruik gemaakt worden van het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie, in beheer bij het Zeeuws Archief.

We herdenken en vieren dit jaar 150 jaar afschaffing van slavernij in de voormalige Nederlandse koloniën Suriname en de Nederlandse Antillen. In Zeeland is er al vele jaren aandacht voor het trans-Atlantische slavernijverleden als onderdeel van de Zeeuwse geschiedenis. Het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) is een belangrijke bron over dat verleden.

MCC-archief

Het Zeeuws Archief beheert het archief van de MCC. Dit handelsarchief is een financiële adminitratie die veel gedetailleerde informatie geeft over trans-Atlantische handel in slaafgemaakten in de 18e eeuw.
De MCC verscheepte ruim 31.000 mensen van de kust van West-Afrika naar de plantages in West-Indië. Het archief van de MCC is gedigitaliseerd en is volledig online te bekijken.

Het Zeeuws Archief heeft het gehele MCC-archief, vanaf de oprichting van het bedrijf in 1720 tot de liquidatie in 1889 (omvang 100 meter) gedigitaliseerd. Sinds 2015 is voor iedereen online toegankelijk.

UNESCO-status

In 2011 werd het archief van de MCC benoemd tot werelderfgoed en opgenomen in de UNESCO-werelderfgoedlijst voor documentaire werken, het Memory of the World-Register. “Dat onderstreept de uniciteit van dit archief”, aldus Hannie Kool. “Het is heel compleet en uniek in de wereld. Het bevat gedetailleerde informatie over de trans-Atlantische handel in slaafgemaakten in de achttiende eeuw.”

Het archief in woord en beeld

Het Zeeuws Archief maakte een online blog over de reis van het MCC-schip de Eenigheid uit de jaren 1761-1763. Hier kan de reis via een interactieve kaart en tijdlijn worden gevolgd. Per dag wordt het verhaal van die dag verteld aan de hand van de archiefstukken, zoals het logboek dat de opperstuurman bijhield, de brieven die de kapitein aan de directeuren stuurde en het journaal dat de opperchirurgijn schreef.

Ook staat op de site van het Zeeuws Archief de online expositie ‘Handelaar in slaven’. Hierin wordt het verhaal van de trans-Atlantische slavenhandel en de Middelburgse Commercie Compagnie verteld. Aan de hand van de authentieke archiefstukken, 3D-reconstructies, infographics en hedendaagse beelden wordt de bezoeker meegenomen in de wereld van een slavenhandelaar uit de achttiende eeuw. In 2019 werd de expositie bekroond met de juryprijs van de tweejaarlijkse landelijke Geschiedenis Online Prijs.

Actueel

“Er is momenteel veel belangstelling voor de archieven van de MCC”, ervaart Hannie Kool. “Het slavernijverleden is een actueel onderwerp, mede vanwege het Herdenkingsjaar Slavernijverleden dit jaar, van 1 juli 2023 tot 1 juli 2024. Hoe actueel het is, blijkt bijvoorbeeld wel uit het feit dat premier Rutte afgelopen december namens de Nederlandse staat zijn excuses heeft aangeboden voor het slavernijverleden. Veel mensen willen er nu meer van weten en dan zijn de archieven een heel belangrijke bron.”

Expositie Ooggetuigen van de slavenhandel

De expositie ‘Ooggetuigen van de slavenhandel’ is nu te zien in de expositiekelders van het Zeeuws Archief. Deze expositie is het gehele herdenkingsjaar gratis te bezoeken tijdens openingstijden van het Zeeuws Archief, Hofplein 16 in Middelburg, maandag tot en met vrijdag tussen 10.00 en 17.00 uur.

Opening Herdenkingsjaar

Op zaterdag 1 juli 2023 is de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden. Via de NOS is de herdenking live via NPO 1, Radio 1 en NOS.nl te volgen. Op 1 juli vindt ook jaarlijks het Keti Koti Festival plaats op verschillende plaatsen in Nederland. Aan het festival gaat de herdenking op het Museumplein in Amsterdam vooraf. Keti Koti Zeeland wordt gevierd met een dialoogtafel op donderdag 29 juni in het Zeeuws Archief en een Keti Koti-festival in Middelburg op 1 juli.