Op de vlucht voor het oorlogsgeweld trokken Belgische vluchtelingen in 1914 de grens met Nederland over. De Zeeuwse archiefdiensten hebben een database gemaakt met daarin gegevens van Belgen die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Zeeland hebben verbleven. De database is vanaf vandaag, 8 oktober 2014, online te raadplegen.
De nieuwe database is vanaf 8 oktober 2014 te raadplegen via de Gids Belgische Vluchtelingen in Zeeland. Hierin zijn ook scans van de originele registraties opgenomen.
Er zijn per Zeeuwse gemeente twee soorten registraties te onderscheiden; verblijf en ondersteuning. Zo ontvingen 1 november 1914 ongeveer geregistreerde 48.500 Belgen hulp in Zeeland. Het werkelijke aantal zal veel groter zijn geweest.
Samenstelling gids
De gids is alfabetisch geordend op naam van de toenmalige gemeente. Per gemeente worden de aangetroffen registraties kort beschreven. In het detailscherm van iedere beschrijving worden de scans van het origineel getoond. De scans kunnen in een viewer worden geopend zodat kan worden ingezoomd, verder gebladerd enz. Ook biedt ieder detailscherm achter ‘Inzien’ een link waarmee de namen uit dat specifieke stuk in hun originele volgorde worden getoond.
Verschillen tussen Zeeuwse gemeenten
Er is een groot verschil per gemeente of er bruikbare gegevens bewaard zijn gebleven. Daarnaast hebben de Zeeuws-Vlaamse gemeenten in 1914 veel meer vluchtelingen dan andere gemeenten opgenomen.
In totaal zijn er 85 bronnen opgespoord, van 48 (voormalige) gemeenten. De registratie en ondersteuning van het Comité tot Hulpverlening aan Vluchtelingen te Zierikzee betrof alle vluchtelingen die op Schouwen-Duiveland werden ondergebracht.
Ook vindbaar in ZeeuwenGezocht
Alle namen in de registraties in de database zijn ook opgenomen in het online personenzoeksysteem Zeeuwen Gezocht. Ze zijn daarin specifiek doorzoekbaar door achter ‘Bron’ de optie ‘Vluchteling’ te selecteren. De gegevens zijn ook bereikbaar via de website van het Zeeuws Archief en het portaal Archieven.nl.
In totaal zijn 42.245 inschrijvingen van Belgische vluchtelingen opgenomen (stand per 8 oktober 2014). Personen kunnen meerdere keren voorkomen, zowel in de registratie van het verblijf als die van de ondersteuning. Het zwaartepunt van de registratie in tijd ligt tussen september 1914 en april 1915. Vanaf februari 1915 werden er bijna geen nieuwe vluchtelingen opgenomen.
Totstandkoming database
De archiefdiensten in Zeeland hebben in 2012 het idee opgevat om gezamenlijk aandacht te besteden aan de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog in de provincie. Fred van den Kieboom, gemeentearchivaris van Tholen, leidde het project. Zijn dienst zorgde voor scanning van de verschillende registraties die door medewerkers van de Zeeuwse archiefdiensten waren opgespoord. Een vrijwilliger en een medewerker van het Gemeentearchief Tholen voerden de namen met aanvullende gegevens in een database.
Het Zeeuws Archief bundelde de opgespoorde registraties in één gids onder de naam Belgische vluchtelingen in Zeeland 1914-1918 (GIDS50) en koppelde de scans aan de beschrijvingen. De database met de namen werd ingelezen in het personenzoeksysteem Zeeuwen Gezocht en de indexrecords gekoppeld aan de beschrijvingen en de scans in de gids.
Zie ook het webartikel: Presentatie database Belgische vluchtelingen
Een speciale presentatie van de database wordt gegeven tijdens de Dag van het Zeeuws Archief, 1 november 2014. Raadpleeg het programma