Zeeland in beeld - Melk, de witte toerismemotor?

In de nieuwe rubriek Zeeland in beeld lichten we wekelijks tot de verbeelding sprekende, actuele of ronduit spectaculaire beelden uit de Beeldbank van het Zeeuws Archief uit. Deze week: hoe kan het dat melk een topattractie was op het Domburgse strand rond 1900?

‘Domburg. Melk tent.’ Dat is de beschrijving van deze afbeelding, te vinden in de Beeldbank van het Zeeuws Archief.

In de zomervakantie zitten de Zeeuwse stranden vol toeristen. Of beter gezegd: badgasten, zoals ze op Walcheren heten.

Dat was op Domburg rond 1900 niet heel anders: toen werd deze afbeelding vervaardigd. Niet alleen zijn er ‘badgasten’ bij de ‘Melktent’ in Domburg te zien; de plaat werd ook voor de badgasten gemaakt. Het betreft een prentbriefkaart, als een leuk souvenir om naar het thuisfront te sturen.

Badinrichting

De persoon die op de prentbriefkaart is afgebeeld terwijl ze iets uitreikt in de deuropening van de Melktent, zou weleens Leijntje Pijl-Corré kunnen zijn.

Zij was de oprichter en uitbater van de Melktent. Op de foto hiernaast poseert ze bij haar zaak.

Vanaf 1834 was Domburg de eerste Zeeuwse kustplaats die een badinrichting kreeg. Zomaar even zwemmen was er voor de meeste mensen niet bij: badgasten konden meestal zelf niet zwemmen en moesten worden begeleid in een badinrichting. Die installatie voorzag in veilig zwemmen voor iedereen die het zich kon veroorloven.

Domburg groeide spoedig uit tot een van de meest gerenommeerde badplaatsen aan deze kant van de Noordzee. De komst van elite-arts dr. Johann Georg Mezger (1838-1909) betekende veel voor de ontwikkeling van het plaatsje.

Eerste strandtent

In 1837 was in Domburg het eerste badpaviljoen geopend. Dit stond niet direct op het strand, maar bovenop een duin. Op het strand zelf was geen horeca.

Dat veranderde toen de Melktent als eerste strandtent van Domburg haar intrede deed. Dat was vermoedelijk in 1888: een jaar nadat het Domburgse huis van dr. Mezger was opgeleverd, waar hij regelmatig ging verblijven. Wellicht bestond de tent daarvoor zelfs al, maar dat is niet helemaal duidelijk.

Thee, melk en ‘spekjes’

‘Het verleden is een vreemd land, ze doen de dingen daar anders’, is zeker van toepassing op de Melktent. Melk is niet direct het product dat je vandaag de dag zou associëren als hét kernproduct van strandhoreca.

Gezien de naam van de Melktent was dat toen wel anders. Had het iets te maken met de negentiende-eeuwse smaak en de beschikbaarheid van melk?

Bekend is in ieder geval dat bij veel vroege badpaviljoens en strandtenten de voornaamste producten thee en melk waren. Op de afbeelding is dan ook te zien hoe iemand thee aan het inschenken is.

Of gaat het om een kan melk, waaruit een ‘wolkje’ melk in de thee geschonken wordt? Gezien de Victoriaanse gewoonte om thee met melk te drinken, was de alomtegenwoordige beschikbaarheid van juist deze twee producten misschien ook weer niet zo vreemd.

Een typisch Zeeuws tintje aan de Melktent was dat er niet alleen melk en thee te krijgen waren, maar ook ‘spekjes’. In de Walcherse volksmond zijn dat de harde, naar karamel smakende snoepjes die de rest van de wereld kent als Zeeuwse babbelaars.

Dochter

Samen met Leijntje ging later ook haar dochter Pietje de Melktent runnen. In de databank Zeeuwen Gezocht van het Zeeuws Archief is zij te vinden als Pieternella Pijl.

Gezien Pietje in 1874 geboren werd, zal ze rond 1900 al in de Melktent gewerkt hebben. Zou zij op de afbeelding de thee of melk schenkende persoon achter het loket zijn?

Duidelijk is dat de Melktent in 1937 nog bestond. Wellicht is deze in de oorlog verdwenen.