Medewerker in beeld

Wie werken er bij het Zeeuws Archief? Waar houden ze zich mee bezig, wat doen zij zoal? En wat is daarvoor nodig? We stellen onze medewerkers graag voor. Dit keer maken we kennis met José de Bree, medewerker begeleiding digitalisering.

Digitaliseren is het online beschikbaar stellen van archieven en collecties door het online plaatsen van digitale kopieën op een website. ‘Een geweldige ontwikkeling; iedereen heeft altijd en overal toegang tot de informatie’ aldus José. José houdt zich inmiddels al zo’n dertien jaar bezig met digitaliseringsprojecten bij het Zeeuws Archief, met name met de ‘Metamorfoze projecten’.

José kwam in 2000 bij het Zeeuws Archief in dienst als archief assistent. ‘Dat was net na een fusie; het Rijksarchief Zeeland en de gemeentearchieven van Middelburg en Veere vormden het Zeeuws Archief. Als archief assistent werkte je toen in de studiezaal, deed depotdienst en zat aan de receptie. José schoolde zich bij aan de archiefschool in Amsterdam. ‘Dat vond ik erg interessant. Veel van wat ik er leerde komt nog altijd van pas bij mijn huidige werkzaamheden’.

Metamorfoze

Met de opkomst van het digitaliseren kreeg José de kans om zich bij het Zeeuws Archief hierop toe te leggen. Landelijk was ‘Metamorfoze’ opgericht; een nationaal programma voor behoud van papieren erfgoed. Het financiert conserveringsprojecten voor het behoud van archieven en collecties van instellingen. Naast het conserveren en online beschikbaar stellen van de archieven is een belangrijk uitgangspunt dat daarmee de originele stukken niet verder in verval raken, zij hoeven dan immers niet meer geraadpleegd te worden.

Het Zeeuws Archief deed in 2005 mee aan een pilot project, de ‘Admiraliteit in Zeeland’. Het eerste project waar José aan is gaan werken was het Metamorfozeproject  ‘Zeeland & Suriname’, daarna volgde het project ‘Tolregisters van Zeeland’. Na pensionering van de toenmalige projectleider is José als projectcoördinator zich volledig met Metamorfoze projecten bezig gaan houden.

En dat doet ze met veel plezier. ‘Het mooie vind ik dat ik bij het hele proces betrokken ben. Ik doe de aanvraag, maak de planning en begroting, communiceer met alle betrokkenen en bewaak het overzicht. Het is soms best een complex proces’. Een sterk punt van het Zeeuws Archief vindt José dat het gehele proces in huis uitgevoerd kan worden. ‘De originele stukken worden allemaal bekeken en voorbereid, daarna volgt de eerstelijnsconservering door onze eigen afdeling behoud. Vervolgens wordt pagina voor pagina gedigitaliseerd volgens de eisen van Bureau Metamorfoze en de KB, door ‘Art in Print’, het bedrijf dat in het pand van het Zeeuws Archief gevestigd is’.

‘Bij Metamorfozeprojecten gaat om grote hoeveelheden archiefmateriaal. Zo hebben we vorige maand het project van de Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder afgerond. Dat ging om 240.000 pagina’s, zo’n 45 meter archief. De meeste projecten hebben een aantal jaren doorlooptijd’. Inmiddels zijn er door het Zeeuws Archief al vele projecten afgerond, onder andere de Zeeland & Suriname, Tolregisters van Zeeland, het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) en het archief van het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen (KZGW). ‘Omdat bij ons de Metamorfozeprojecten zo goed lopen werden we benaderd door andere instellingen om een project uit te voeren. Zo hebben we o.a. het archief van de Abdij van Berne in Heeswijk Dinther, het archief van de Norbertinessenpriorij Sint- Catharinadal te Oosterhout en van het Sint-Catharinagasthuis te Grave uitgevoerd voor het Brabants Historisch Informatiecentrum (BHIC)’.

Vaardigheden

Op de vraag welke kwaliteiten je moet hebben om dit werk goed te kunnen doen, merkt José op dat diverse vaardigheden van belang zijn. ‘Zo is het absoluut in je voordeel als je oud schrift kunt lezen (paleografie). En dat je kennis hebt van het inventariseren van archieven maar ook van het archief- en collectiebeheersysteem Mais Flexis’. Wat dat betreft is het een voordeel dat José al jaren bij het Zeeuws Archief werkt en veel cursussen en (bij)scholing heeft gevolgd. Als belangrijkste eigenschap voor dit werk noemt José het plannen en overzicht houden van het project en de administratieve taken. Daarnaast moet je secuur kunnen werken. Maar ook sociale vaardigheden zijn van belang; het onderhouden van contacten met allerlei betrokkenen en het aansturen van iedereen die aan de projecten werkt. José ervaart het als voordeel dat er met een redelijk vast team gewerkt wordt; iedereen is goed bekend met de werkzaamheden en processen.

Mooiste herinnering

José vindt het boeiend dat de projecten over zeer uiteenlopende onderwerpen gaan. De mooiste herinnering heeft ze aan het project ‘Priorij Sint-Catharinedal’, een Metamorfozeproject uitgevoerd in 2018 en 2019 voor het Brabants Historisch Informatie Centrum. ‘Eerst hadden we het Norbertijnenklooster gedaan, van de Abdij van Berne. Zo kwamen we bij ‘Catherinadal’, een eeuwenoud kloosterarchief van de zusters Norbertinessen in Oosterhout’. José ging ter voorbereiding met een aantal collega’s naar het klooster om te bekijken om wat voor soort materiaal het ging; wat is het, hoe is de staat, hoe ziet het er uit, etc. Het was een indrukwekkend bezoek en de contacten met de nonnen waren en bleven bijzonder warm en hartelijk. ‘We hebben zelfs nog een personeelsuitstap naar dit klooster georganiseerd’.

En het mooiste document? ‘Dat zijn voor mij persoonlijke documenten, zoals dagboeken en reisverslagen. En ik vind het leuk als het in oud schrift geschreven is want oud schrift lezen doe ik graag. Een aantal jaren geleden vond mijn collega een schriftje van Maria de Fraaije. Dat heb ik getranscribeerd en samen een artikel geschreven. Het begon als catechesebundel, maar ging over in een dagboek. Ze ging met haar man, die predikant was, naar Londen, waar hun kinderen geboren werden. Zo’n mooi levensverhaal!’

Voor het einde van dit jaar zal José vanwege haar leeftijd afscheid nemen van dit werk. ‘Ik doe m’n werk met veel plezier en zal het erg gaan missen”. José is blij dat er met Christel een opvolgster is voor haar werk. Momenteel werkt zij haar in. ‘Ik hoop dat zij er net zoveel voldoening uit mag halen als dat ik gedaan heb en dat er nog veel archieven gedigitaliseerd zullen worden!’