Medewerker in beeld

Wie werken er bij het Zeeuws Archief? Waar houden ze zich zoal mee bezig? En wat is daarvoor nodig? We stellen onze medewerkers graag voor. Dit keer maken we kennis met Anneke van Waarden-Koets.

Anneke is coördinator educatie en exposities, coördinator van de vrijwilligers en daarnaast heeft ze een aantal communicatietaken. Een veelzijdige baan, waarin het overbrengen van kennis van en enthousiasme over archieven en geschiedenis van Zeeland en de Zeeuwen centraal staat. “Het motto van de archiefeducatie in het Zeeuws Archief is: onderzoek het verleden om het heden beter te kunnen begrijpen.”

Aansluiten bij de belevingswereld van kinderen

“Het beste is om al op de basisschool te beginnen met een kennismaking met het archief. We hebben daarom voor het primair onderwijs een interessant aanbod. Daarbij leren kinderen aan de hand van een thema bijvoorbeeld wat een archief is, wat je er mee kunt, hoe je fysieke en digitale bronnen kunt vinden en hoe je onderzoek doet.” Er zijn drie programma’s die worden uitgevoerd door archiefdocenten. Dat zijn enthousiaste en deskundige educatievrijwilligers met een onderwijsachtergrond. Zij verzorgen de gast- en bezoeklessen over de geschiedenis van de trans-Atlantische slavenhandel, de Tweede Wereldoorlog en herbouw van Walcheren en de burgerlijke stand. Deze programma’s zijn gericht op groep 7 en 8 en sluiten aan bij de Zeeuwse en landelijke Canon van de geschiedenis en voldoen aan de eisen die vanuit het onderwijs gesteld worden. “De programma’s bestaat uit drie delen; een voorbereidende gastles op school, een bezoek aan het Zeeuws Archief en een verwerkingsles.”

Elk jaar wordt een van de programma’s aangeboden via de website van de kunst- en cultuureducatieve centra in Zeeland. “Door die samenwerking is aan het programma over de geschiedenis van de slavenhandel een hele mooie verwerkingsles toegevoegd. Die wordt verzorgd door Siegfried Steglich en Donovan Olijfveld, bekend als rapper MC Donson. Onder hun leiding verwerken de kinderen de stof door discussie en het maken van een rap.” In het voorjaar worden er bij het Zeeuws Archief zo’n 300 leerlingen verwacht voor dit programma, dat inmiddels van start is gegaan.

“Het is bij de educatieve programma’s heel belangrijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van kinderen en daarbij een link te leggen tussen heden en verleden.” Anneke verzorgt grotendeels zelf de educatieve activiteiten die worden aangevraagd buitenom het aanbod via de kunst- en cultuureducatieve centra.

Verleden doortrekken naar het heden

Voor het voortgezet onderwijs wordt onder meer een programma over migratie aangeboden, in het kader van de door de organisatie ‘Maak de Switch’ georganiseerde ‘Wereldreis door Middelburg’. Daarbij bezoeken leerlingen onder andere het Zeeuws Archief, waar ze aan de hand van archiefstukken en afbeeldingen kennis maken met drie immigrantengroepen uit het verleden. “We beginnen met een – altijd levendige – discussie over wanneer je eigenlijk een Zeeuw bent”, vertelt Anneke. “Ook bij dit programma vind ik het belangrijk om het verleden door te trekken naar het heden. Want ook nu zijn er veel mensen in Zeeland die oorspronkelijk uit een ander land komen. Vaak ontstaan er met de leerlingen waardevolle gesprekken.”

Diverse scholen komen standaard elk jaar voor een educatieve activiteit over een bepaald onderwerp of voor oriëntatie in het kader van profielwerkstukken. Anneke onderhoudt ook contacten met de HZ-PABO, “de docenten van de toekomst.” Anneke vindt het belangrijk dat zij het archief kennen en weten wat archieven aan het onderwijs te bieden hebben. “Dat geldt overigens ook voor het universitair onderwijs. Daarom hebben we goede contacten met diverse universiteiten.”

Cursussen voor een breed publiek

Het Zeeuws Archief richt zich niet alleen op het onderwijs. Voor een brede doelgroep van geïnteresseerden worden cursussen georganiseerd met deskundigheidsbevordering als doel. In samenwerking met de Zeeuwse Volksuniversiteit zorgt Anneke in overleg met collega’s jaarlijks voor een gevarieerd aanbod van cursussen en workshops, die worden uitgevoerd door medewerkers van het Zeeuws Archief en externe docenten. Bijvoorbeeld de cursus Digitaal zoeken naar je voorouders, Wonen in een monumentenpand of Paleografie (oud schrift lezen). “Het kunnen lezen van oude handschriften is een noodzakelijke vaardigheid als je archiefonderzoek doet. We bieden het huiswerk aan via de online paleografietool ‘Wat staat daer?’.

Vrijwilligers

Bij het Zeeuws Archief werken zo’n tachtig vrijwilligers. Het Zeeuws Archief is daar blij mee. “Zij doen veel verschillende soorten werk, van oud schrift ontcijferen tot beeldmateriaal scannen en beschrijven en van archieven toegankelijk maken tot het invoeren van gegevens uit de burgerlijke stand, rechtbankarchieven, poortersboeken of bevolkingsregisters.” De vrijwilligers worden begeleid door medewerkers van het Zeeuws Archief die bekend zijn met de materie. Zo is Anneke begeleider van de educatievrijwilligers en heeft ze daarnaast als taak de algemene coördinatie van alle vrijwilligers.

Exposities

Voor een breed publiek zijn ook de exposities bij het Zeeuwse Archief, die Anneke coördineert en/of verzorgt, in samenwerking met collega’s en externe partners. In het Archiefcafé van het Zeeuws Archief is momenteel de tijdelijke expositie ‘Kom over de brug!’ te zien, waarbij je aan de hand van foto’s in verschillende periodes een reis maakt van Zierikzee naar Middelburg: met de veerboot, via de Veerse Gatdam, over de Zeelandbrug en over de Oosterscheldekering.

De middeleeuwse kelder van het Zeeuws Archief biedt ruimte voor een kleine archieftentoonstelling. De laatste tentoonstelling ging over de promotietour van stadhouder Willem V door het achttiende-eeuwse Zeeland. Die wordt opgevolgd door een tentoonstelling over de geschiedenis van de trans-Atlantische slavenhandel, waar Anneke momenteel de laatste hand aan legt.

Depots vol verhalen

Eén dagdeel per week werkt Anneke in de studiezaal en daarnaast verzorgt ze de berichten op Facebook en Twitter. Het feit dat Anneke al heel wat jaren bij het archief werkt, komt bij beide werkzaamheden goed van pas. Ze kent veel archieven en gebeurtenissen uit het verleden in het algemeen en de Zeeuwse geschiedenis in het bijzonder. “Klopt, ik werk sinds 1984 in het archief en heb me bij verschillende archiefdiensten beziggehouden met diverse taken”. Anneke volgde opleidingen aan de Bibliotheek- en Documentatieacademie in Tilburg en aan de Rijks Archiefschool in Den Haag. In de loop van de jaren volgde ze allerlei cursussen en bijscholingen, zoals modern archiefbeheer en kaart- en atlasbeheer. “Maar de meeste kennis over de lokale geschiedenis en de archieven doe je in de praktijk op en die kennis deel ik graag.”

Dat doet ze onder meer via de sociale media van het Zeeuws Archief. Anneke haakt daarbij graag aan bij actuele situaties. “Vaak is er bij iets actueels een link te leggen met een gebeurtenis uit het verleden.” En Anneke weet ook bijna altijd iets te vinden in de archieven dat erbij aansluit. Ze haalt uit de archieven veel inspiratie voor nieuwe berichten. “Ik zit bovenop een goudmijn: drie depots vol met verhalen! Ik ben heel blij dat er al veel gedigitaliseerd is en er veel verhalen en afbeeldingen online staan. Daar kan ik met de sociale media van het Zeeuws Archief bij aanhaken. Bij het zoeken naar informatie leer ik iedere keer weer wat bij. Wat betreft geschiedenis raak je nooit uitgeleerd. Hoe meer je weet, hoe boeiender het wordt, dus ik ga er graag nog een poos mee door!”