Poorterboeken

In de poorterboeken werden de namen van de nieuwe burgers van een middeleeuwse stad genoteerd. Het Zeeuws Archief beheert van verschillende steden poorterboeken. Sommigen zijn gedigitaliseerd. Van een groot aantal poorterboeken zijn de namen doorzoekbaar via Zeeuwen Gezocht.

Het poorterschap was belangrijk voor iedereen die in de stad een ambacht uitoefende, bezittingen had of in de handel zat. Om een bepaald beroep uit te oefenen en om lid te zijn van een gilde was het poorterschap vereist. Om een functie in het stadsbestuur te vervullen moest iemand zelfs meerdere jaren poorter zijn. Poorter werd je door geboorte of door het kopen van het poorterrecht. Poorters hadden verschillende voorrechten, zoals vrijstelling van het betalen van tolgelden. Nadat een eed was afgelegd werd de poorter ingeschreven in het poorterboek.

Beschikbare poorterboeken

De poorterboeken van Zierikzee zijn de oudste van Nederland. Meer dan 700 jaar geleden, op 12 juni 1302, werd met het aanleggen van een dergelijk register begonnen. De registers zijn bijgehouden tot en met augustus 1810 en bevatten in totaal ruim 13.000 namen.

Had in de Middeleeuwen het grootste deel van de nieuwe poorters nog geen achternaam, vanaf de 16e eeuw veranderde dat snel, terwijl ook de aantekeningen uitvoeriger werden. Genoteerd werden de geboorteplaats, de leeftijd en eventuele bijzonderheden, zoals de burgerlijke staat en het aantal kinderen.

Omdat poorterboeken deel uitmaken van het archief van een stad, zijn ze te vinden bij de betreffende gemeentearchieven. Van diverse poorterboeken zijn echter bewerkingen met indexen gepubliceerd. De namen uit die bewerkingen zijn opgenomen in Zeeuwen Gezocht. De poorterboeken van Middelburg zijn in mei 1940 verloren gegaan.

Van de volgende steden zijn er poorterboeken beschikbaar. Als er een bewerking beschikbaar is, wordt dat vermeld. De Verzameling Genealogische Afschriften kan worden geraadpleegd in de studiezaal van het Zeeuws Archief in Middelburg.

Zeeuws Archief

• Arnemuiden, 1577-1844
  • origineel & gedigitaliseerd: archief Stad en Gemeente Arnemuiden, toegang 1200, inv.nr 881-882, Poortersboek
  • bewerking: poorters van Arnemuiden in Zeeuwen Gezocht met namen uit de index van de Verzameling Genealogische Afschriften nr 366
• Brouwershaven, 1650-1809
  • origineel: archief Stad Brouwershaven, toegang 5002.1, inv.nr 218, Poortersboek, raadpleeglocatie: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland
  • bewerking: poorters van Brouwershaven in Zeeuwen Gezocht
• Middelburg
  • origineel: verloren gegaan
  • bewerking: fragmenten uit de jaren 1217-1581 en 1600-1650 in de Verzameling Genealogische Afschriften nrs 89 en 943
  • bewerking & gedigitaliseerd: aantekeningen uit het oudste poorterboek van Middelburg door H.M. Kesteloo, Verzameling Handschriften Rijksarchief in Zeeland, toegang 33.1, inv.nr 870
  • bewerking & gedigitaliseerd: ‘Lijst van poorters die eene familie- of bijnaam droegen’, overgenomen uit de poortersboeken van Middelburg (1365-1488) door C.J. de Waal, [circa 1900-1915]. 1 deel, inv.nr. 871
  • bewerking: aantekeningen uit het poortersboek van Middelburg, 1476-1551, Verzameling Aanwinsten Rijksarchief in Zeeland, toegang 33.2, inv.nr 349
• Veere, 1425-1809
  • origineel: archief Stad Veere, toegang 2000, inv.nrs 920-921, Poortersboeken
  • bewerking: poorters van Veere in Zeeuwen Gezocht met namen uit de index van de Verzameling Genealogische Afschriften nr 965
• Westkapelle, 1509-1810
  • origineel & gedigitaliseerd: archief Stad en Gemeente Westkapelle, toegang 2260, inv.nr 26, Poorterboek
  • bewerking: poorters van Westkapelle in Zeeuwen Gezocht met namen uit de index van de Verzameling Genealogische Afschriften nrs 402 en 761
• Zierikzee, 1302-1810
  • origineel & gedigitaliseerd: archief Stad en Gemeente Zierikzee, toegang 5022, inv.nrs 75-77, Poortersboeken, raadpleeglocatie: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland
  • bewerking: poorters van Zierikzee in Zeeuwen Gezocht

Gemeentearchieven

• Aardenburg, 1458-1788
  • origineel: Gemeente Sluis, archief Stad Aardenburg
  • fotokopie: Verzameling Genealogische Afschriften nr 365
• Goes, 1449-1809
  • origineel: Gemeentearchief Goes, archief Stad Goes, inv.nrs 1861-1863
  • bewerking met index: geen exemplaar in Zeeuws Archief
• Oostburg, 1767-1784
  • origineel: Gemeente Sluis, archief Stad Oostburg
  • bewerking met index: Van Zeeuwse Stam 1975, nr 14, 208-210
• Tholen, 1558-1799
  • origineel: Gemeentearchief Tholen, archief Stad Tholen
  • bewerking met index: Verzameling Genealogische Afschriften nr 211, zie ook nr 60
• Vlissingen, 1469-1808
  • origineel: Gemeentearchief Vlissingen, archief Stad en Gemeente Vlissingen
  • bewerking met index: Verzameling Genealogische Afschriften nr 239