Van Poolheld tot burgemeester

Toen Sjef van Dongen na de reddingsexpeditie op Spitsbergen terugkeerde in Nederland was hij een nationale held. Na alle huldigingen probeerde hij zijn leven weer op te pakken. Hoewel dat aanvankelijk moeizaam ging, bracht hij het tot burgemeester en politicus. In Zeeland zou hij het grootste deel van zijn leven wonen.

Na de reddingsexpeditie werd Poolheld Sjef van Dongen in Spitsbergen bestookt met telegrammen met felicitaties en uitnodigingen. Ook ontving hij het bericht dat hij verlof in Nederland kreeg aangeboden door zijn werkgever de Nespico. Hij kreeg zelfs van de Nespico een opleiding aangeboden zodat hij carrière bij het bedrijf zou kunnen maken.

Op 1 augustus 1928 begon Sjef aan de reis naar Nederland. Met de boot voer hij naar Bergen, waar hij ’s ochtends in alle vroegte werd gewekt door een Nederlandse verslaggever, Frans Schiphorst van het katholieke tijdschrift ‘Het Leven, Geïllustreerd’. Met Schiphorst reisde hij naar Oslo waar de Nederlandse ambassadeur een reispapier voor hem klaarmaakte. (Zijn papieren waren achtergebleven op het drijfijs.) Daarna werd de reis per trein vervolgd. Schiphorst reisde samen met Sjef.

  • Telegram van de Nederlandse ambassade in Noorwegen. Zeeuws Archief, Archief Sjef van Dongen, inv.nr 2

  • Tijdelijk reisdocument voor Sjef van Dongen. Zeeuws Archief, Archief Sjef van Dongen, inv.nr 2

    Wereldwijd in het nieuws

    In Rotterdam werd Sjef 14 augustus gehuldigd, de kranten stonden vol. En niet alleen in Nederland, van Amerika tot Australië was zijn dappere reddingspoging voorpaginanieuws. Daarna volgden huldigingen in Arnhem (waar zijn ouders wonen), en in Amsterdam. Sjef kreeg onderscheidingen toegekend, door koningin Wilhelmina, en later zelfs door de koning van Italië.

    Verschijning boeken

    Schiphorst zorgde ervoor dat Sjef te horen was op de radio en bracht hem in contact met een Amsterdamse uitgever. Midden november verscheen Sjefs eerste boek ‘Vijf jaar in ijs en sneeuw’, begin 1929 gevolgd door een boek gericht op jongeren.

    • Redacteur Frans Schiphorst schreef over Sjefs avonturen in het tijdschrift Het Leven. Zeeuws Archief, Archief Sjef van Dongen inv.nr 2

    • Verslaggevers poseren met Sjef van Dongen. Zeeuws Archief, Archief Sjef van Dongen, inv.nr 2

      Lezingen in het land

      En Sjef trok het land door. Met zijn lichtbeelden (dia’s) van Spitsbergen en van Nobile gaf Sjef overal lezingen. Dat bleef hij jarenlang doen, ook toen hij met zijn opleiding begon, die hij niet zou voltooien. Stilzitten en studeren zat niet in zijn aard.

      Loopbaan

      Toch zou hij niet meer in dienst van de Nespico werken. Het bedrijf hield op te bestaan. Sjef werd eerst vertegenwoordiger voor Philips en daarna voor Sanovite, producent van Liga. (Grappig genoeg had Sanovite een lading van zijn ‘gezonde’ koeken naar de redders en geredden in Spitsbergen gestuurd in 1928.) Bij zijn werk voor Sanovite ontmoette Sjef in Zeeuws-Vlaanderen zijn toekomstige vrouw. Na zijn huwelijk in 1933 vestigde hij zich in Oostburg en trad in dienst van zijn schoonvader die een grossierderij had.

      Burgemeester in Zeeuws-Vlaanderen

      In de oorlog speelde Sjef een rol in het verzet. Direct na de bevrijding werd hij waarnemend burgemeester van Oostburg en Aardenburg, vanaf 1946 burgemeester van Aardenburg. Na terugkeer van burgemeester K. Hoekzema in Oostburg schreef de krant: “Dat men echter spoedig den sympathieken wnd Burgemeester Van Dongen zal vergeten, valt niet te verwachten. Deze geeft zich gedurende de ‘puinperiode’ een man getoond, die wist wat hij wilde en die, veelal met een kwinkslag, doch steeds met groot doorzettingsvermogen, datgene voor zijn gemeente wist te bereiken, wat, menscherlijkerwijs gesproken, slechts bereikbaar was.”

      Hij was kortom zeer geliefd bij de bevolking en heeft veel voor Zeeuws-Vlaanderen en Zeeland betekend in de wederopbouw. Zijn lezingen over Spitsbergen zette hij na de oorlog weer voort, met het geld dat hij ermee verdiende, werd het sportpark van Aardenburg – het Burgemeester van Dongen sportpark – gefinancierd. De tennisclub heette ook naar hem: SJEF (Steeds Jong En Fit).

      Vijf mannen buigen zich over een grote ontwerptekening op een tafel.
      Burgemeester Van Dongen bekijkt een plan voor de wederopbouw. Zeeuws Archief, Archief Sjef van Dongen inv.nr 11

      In de politiek

      In 1948 werd hij als KVP-er lid van de Provinciale Staten van Zeeland. Daarna werd hij lid van de Tweede Kamer en lid van Gedeputeerde Staten van Zeeland. Op 2 juni 1970 onttrok hij zich aan alle openbare functies. Hij overleed in 1973.

      Tijdens zijn leven werd Sjef van Dongen vele malen onderscheiden. Hij was onder andere:

      • Ereburger van de gemeente Aardenburg
      • Ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw
      • Ridder in de orde van de Italiaanse Kroon
      • Ridder in de orde van de H. Gregorius de Grote

      Ook ontving hij de Gouden reddingsmedaille namens de Koningin.