Roel Zijlmans promoveerde op onderzoek naar de grensvorming tussen de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Het proefschrift is nu gepubliceerd onder de titel ‘Troebele betrekkingen’. De Schelde speelt daarin een belangrijke rol. De ‘sluiting’ van deze rivier in de Tachtigjarige Oorlog brengt hij tot reële proporties terug. Ook prikt hij mythes door over het rivierenrecht. Volgens uitgeverij Verloren heeft Zijlmans een gedegen bronnenonderzoek verwerkt tot een eigenzinnig en goed leesbaar verhaal dat een nieuwe visie biedt op Belgisch-Nederlandse kwesties.
Roel Zijlmans onderzocht de belangrijkste aspecten van de grensvorming tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden, van de Romeinse Tijd tot aan de 19e eeuw. Onderdeel daarvan zijn bilaterale scheepvaart- en waterstaatskwesties. Ze worden behandeld vanuit het perspectief van politieke geschiedenis, rechtsgeschiedenis en waterbouwkunde. Het leidt tot opmerkelijke conclusies, die afwijken van de gangbare opvattingen over die Belgisch-Nederlandse kwesties.
Zijlmans promoveerde in september 2016 op het onderzoek aan Tilburg University. Zijn proefschrift ‘Troebele betrekkingen, Grens-, scheepvaart- en waterstaatskwesties in de Nederlanden tot 1800’ is nu verschenen bij Uitgeverij Verloren. Het boek is te koop in de boekhandel en in het Zeeuws Archief. Paperback, 687 pag., 49 euro.
Rijn, Maas en de Schelde
Het historisch belang van de oudste grens tussen Noord en Zuid, ten zuiden van de Schelde-Zwindelta, wordt benadrukt. Het verhaal over de latere strijd om die grens wordt aangevuld en genuanceerd. Zo ook de geschiedenis van de wederzijdse inspanningen om de Rijn, de Maas en de Schelde te controleren, en de rivierhandel aan zich te trekken. Bijzondere aandacht krijgen de Zuidelijke projecten voor verlegging van de Rijn, en voor strategische kanaalverbindingen tussen de grote rivieren.
Mythes over rivierenrecht
Het boek gaat in op mythes over het rivierenrecht. Beperkingen voor doorvaart op grensoverschrijdende rivieren worden belicht vanuit het Romeinse recht, dat van Grotius, andere volkenrechtsgeleerden, en belangrijke verdragen. De ‘sluiting’ van de Schelde – de verplichting tot overslag en betaling van douanerechten – brengt Zijlmans tot zijn reële proporties terug.
Het naschrift behandelt de argumentaties over het Schelderegime, speciaal de vermeende verplichting om de Westerschelde steeds aan te passen aan ontwikkelingen van de scheepvaart.