Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen

Het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen werd officieel in 1769 opgericht. Het wetenschappelijk genootschap kreeg in 1969 het predikaat Koninklijk. Eén van de verzamelingen van het genootschap wordt beheerd door het Zeeuws Archief.

Het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (KZGW) heeft de atlas Zelandia Illustrata in beheer gegeven bij het Zeeuws Archief. Dat betekent dat het Zeeuws Archief de beeldcollectie bewaart en beheert en beschikbaar stelt. Via de studiezaal en via internet is de Zelandia Illustrata te raadplegen.

De conservatoren van de Zelandia Illustrata van het KZGW maken gebruik van de conservatorenkamer en andere faciliteiten in het Zeeuws Archief.

Geschiedenis Zelandia Illustrata

Mr Jacob Verheye van Citters (1753-1823) legde de basis voor de atlas Zelandia Illustrata. Hij kocht prenten, tekeningen en bestaande verzamelingen. Verheye van Citters bewaarde de atlas in zijn kasteel Popkensburg bij Sint Laurens. Na de dood van zijn zoon Laurens de Witte van Citters verkochten de erfgenamen in 1863 de verzameling aan het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. De atlas bestond toen uit omstreeks 3.000 werken.

In het museum van het Genootschap in Middelburg werd de collectie samengevoegd met een reeds aangelegde verzameling afbeeldingen met betrekking tot Zeeland. Het Genootschap stelde conservatoren aan die de verzameling in kaart brachten. De verzameling werd steeds verder uitgebreid.

Begin 20e eeuw werden alle archivalia uit de collectie verwijderd. De gedrukte kaarten gingen naar de Provinciale Bibliotheek en de handgeschreven kaarten naar het Rijksarchief in Zeeland. In mei 1940 zijn veel van deze afgescheiden delen verbrand. In 1978 is de Zelandia Illustrata in bewaring gegeven bij het Rijksarchief in Zeeland, sinds 2000 onderdeel van het Zeeuws Archief.

De Zelandia Illustrata bestaat uit 4 hoofdcollecties:

1. Gedrukte kaarten en plattegronden
2. Topografische prenten en tekeningen: stads- en dorpsgezichten, gebouwen)
3. Historie en leven: gebeurtenissen uit de Zeeuwse geschiedenis, afbeeldingen van Zeeuwse oudheden, wapens, zegels, munten, penningen en reclameplaten
4. Portretten en personalia van diverse personen: bestuurders, zeehelden, kunstenaars, predikanten, enz.

Daarnaast zijn er nog een aantal aanvullende collecties, zoals:

• Aanwinsten
• Prentbriefkaarten
• Portretten van de patiënten van dr Mezger
• Collectie De Plaa bestaande uit tekeningen en aquarellen van Zeeland

De Zelandia Illustrata bevat tegenwoordig meer dan 25.000 kaarten, prenten, tekeningen en foto’s en circa 11.000 prentbriefkaarten.

Planetarium

Een bijzonder object uit de collecties van het KZGW is het planetarium van Van de Perre. Dit planetarium staat in het Van de Perrehuis, onderdeel van het Zeeuws Archief.

Archief van het KZGW

Het Zeeuws Archief beheert het archief van het KZGW. Het volledig gedigitaliseerde archief is online te raadplegen.