Lezing Suzanna Jansen : Het pauperparadijs

Eén van de sprekers op het gratis symposium ‘Lang leve de burgerlijke stand!’ is Suzanna Jansen. De auteur van de bestseller ‘Het Pauperparadijs’ gaat vertellen over haar zoektocht door de archieven. Het symposium, woensdag 2 november, is gratis en wordt gehouden ter ere van het 200-jarige bestaan van de burgerlijke stand, een onmisbare bron voor historisch en stamboomonderzoek.

Suzanna Jansen vertelt in de lezing hoe ze dankzij archieven – van de burgerlijke stand, van het leger, van rechtbanken, gevangenissen en meer – het verhaal van vijf generaties van haar familie wist te reconstrueren, en daarmee een geschiedenis van twee eeuwen onderklasse wist te schrijven.

De auteur bracht voor het eerst een bezoek aan een archief toen zij als journalist in Rusland werkte. Jansen: “Archieven zijn daar van een andere orde. In de Sovjettijd waren ze altijd gesloten. Na heel veel moeite heb ik twee keer een archief bezocht en kreeg er bijna niets te zien.

Het archiefonderzoek naar mijn voorouders vond ik superspannend en leuk. Ik begon heel naïef. Ik stuurde een aanvraag voor inlichtingen over mijn opa en oma naar het bevolkingsregister. Aan het bestaan van archiefinstellingen had ik niet gedacht! Ik kreeg een vriendelijk briefje terug met een verwijzing naar het Amsterdams Stadsarchief. Zo ben ik begonnen. Ik vond het meteen bloedspannend. Geweldig, onderzoek doen is alsof je een speurtocht maakt.

Bloedspannend. Onderzoek doen is alsof je een speurtocht maakt.

Ook bij het eerste studiezaalbezoek was ik heel naïef. Van het eerste onderzoek had ik niets opgeschreven. Kon ik de volgende keer eerst alles over doen. Als bezoeker was ik niet echt gemakkelijk. Ik heb heel veel vragen gesteld. Ik was vriendelijk, maar vasthoudend. En ik ben altijd goed geholpen.

Ik was niet van plan een boek over mijn familiegeschiedenis te schrijven, maar toen het opvoedingsgesticht Veenhuizen om de hoek kwam kijken, veranderde dat. Het verhaal van Veenhuizen ging over heel veel mensen, en het was een belangrijke geschiedenis die onderbelicht was. Daarom heb ik het opgeschreven.

Het zoeken in de archieven was superleuk, van al die losse feiten een lopend verhaal maken was iets anders. Ik heb eindeloos geordend; per voorouder heb ik een chronologische lijst van de gebeurtenissen gemaakt. En die heb ik opnieuw geordend, en bekeken, en geordend. Tot de losse feiten steeds meer verbanden prijsgaven.

Zoeken in archieven is superleuk, van al die losse feiten een lopend verhaal maken is iets anders

Een gesproken verhaal heeft een andere impact dan een verhaal op papier. Door het geven van lezingen ontdekte ik hoezeer alleen al het kiezen van een andere vertelvorm het verhaal zelf beïnvloed. Daarom ben ik me na het verschijnen van Het pauperparadijs gaan verdiepen in de taal van het theater. Begin juni ben ik afgestudeerd als theatermaker. Mijn afstudeervoorstelling, Zo dicht mogelijk bij de witte streep, gaat over de zoektocht naar hoe je ‘normaal’ moet leven.

Bij een lezing over Het pauperparadijs merk ik vaak dat er mensen komen die geïnteresseerd zijn in stamboomonderzoek, anderen in familiegeschiedenissen, en weer anderen in het verhaal over armoede of de algemene geschiedenis. Ik ben benieuwd naar het publiek in Middelburg!”

Na het verschijnen van ‘Het Pauperparadijs, een familiegeschiedenis’ in 2008, schreef Jansen het dit jaar verschenen ‘De hemel is goud, biografie van een race’. Kijk op www.suzannajansen.nl voor meer informatie.

Deze lezing maakt deel uit van het symposium ‘Lang leve de burgerlijke stand!’ De lezing begint om 16.00 uur in de Hofpleinkerk tegenover het Zeeuws Archief in Middelburg, en wordt afgesloten met een signeersessie in het archiefcafé. Het is mogelijk om die middag alléén deze lezing bij te wonen. Vanaf 15.45 uur zijn de deuren open. Wilt u ons op de hoogte brengen van uw komst? Dat kan via info@zeeuwsarchief.nl. Bij voorbaat hartelijk dank.

Het bovenstaande interview verscheen eerder in het septembernummer van de Zeeuws Archief Nieuwsbrief, 2011.