Het Zeeuws Archief is begonnen met het conserveren en digitaliseren van stukken van de Indisch-Molukse gemeenschap in Zeeland. In dit project gaat het om stukken uit diverse bronnen in het Zeeuws Archief en de Bibliotheek van Zeeland. Het gaat om 20.000 pagina’s archief, totaal ca. 5 meter. Dit project is een onderdeel van het landelijke Programma Indisch Erfgoed Digitaal.
Programma Indisch Erfgoed Digitaal
Het Programma Indisch Erfgoed Digitaal is een initiatief van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en is een samenwerking van de Koninklijke Bibliotheek (KB), het Netwerk Oorlogsbronnen (NOB) en het Indisch Herinneringscentrum (IHC). De KB zorgt via het programma Metamorfoze, het Nationaal Programma voor behoud van papieren erfgoed, voor de selectie en begeleiding bij de digitalisering. De datering loopt vanaf ca. 1910 en de meeste stukken zijn uit de jaren ’50 en ’60. De Indisch-Molukse bevolking in Nederland heeft veel doorstaan tijdens de oorlog in Nederlands-Indië en ook na aankomst in Nederland. Het digitaliseren van Indisch erfgoed dient een erkenning te zijn voor wat deze mensen hebben meegemaakt. Het wil de Indische en Molukse identiteit waarderen. En wil eraan bijdragen dat het erfgoed van de Molukse en Indische gemeenschap een erkende plaats krijgen in de Nederlandse geschiedenis.
Een aantal bedrijven en instellingen begint in het kader van dit project dit jaar met het digitaliseren van collecties. Naast het Zeeuws Archief zijn dat het Maritiem Museum in Rotterdam, het Utrechts archief, het Nationaal Museum van Wereldculturen en het Nationaal Archief.
Molukkers in Zeeland
Het Zeeuws Archief beheert diverse archieven waarin informatie is te vinden over de Indisch-Molukse gemeenschap in Zeeland. In dit project worden dan ook stukken geconserveerd en gedigitaliseerd die afkomstig zijn uit verschillende archieven. Ook worden twee handschriften uit de collectie van de Bibliotheek van Zeeland in dit project meegenomen en gedigitaliseerd. Samen vormen de diverse stukken een belangrijk onderdeel van het erfgoed van de brede Indisch-Molukse gemeenschap in Zeeland. Tevens geven ze een beeld van de gemeenschap zelf en de mate van integratie in de samenleving.
Het betreft stukken van provinciaal niveau, de Rijkspolitie, bouwdossiers, archieven van verschillende stichtingen en handschriften van ooggetuigen. Het merendeel van de dossiers komt uit de gemeentearchieven. In een aantal gemeenten, onder andere in Serooskerke W, Vlissingen, Westkapelle, Duivendijke, Haamstede, Kerkwerve, Middelburg en Oost- en West-Souburg zijn in de jaren ’50 en ’60 speciale woonoorden opgezet. In de gemeentelijke administratie is veel informatie over de woonoorden en de moeilijke omstandigheden waarin de bewoners verkeerden, terug te vinden.
Havendorp, een woonwijk in Vlissingen, was zo’n woonoord. In het Zeeuws Archief berust onder andere een rapportage over de bewoners van het Havendorp.
Naast de stukken over de periode waarin de Molukse gemeenschap in woonoorden leefde, 1948-1960, gaan er stukken over de verhuizing van Molukkers naar zelfstandige huizen. Ook bevat het cluster stukken over het bewaren van de eigen cultuur in stichtingen, kerken en het bejaardencentrum .Bijvoorbeeld de stukken over het oprichten van lokale verenigingen zoals Mae Uku, die tot doel hebben om de gemeenschap samen te brengen en de eigen cultuur te behouden door het organiseren van activiteiten.
-
55 woningen voor Ambonezen in plan Nagelenburg. Toegang 2200, inv. nr 391.
-
Register van de in de gemeente Serooskerke verblijvende Molukkers, 1951, 1956-1958. Toegang 2200 inv. nr 601.
-
Kaft van het rapport 'Het Havendorp en zijn bewoners'. Samengesteld door Mr. J.L. Oosterman in opdracht van de Commissie van / samenwerking voor Maatschappelijk werk in Vlissingen, 1961. Toegang 7218, inv. nr 28.
De handschriften van de Zeeuwse Bibliotheek zijn een aanvulling op de voornamelijk ambtelijke dossiers van het Zeeuws Archief en bieden inzage in de persoonlijke ervaringen en herinneringen.
Bron voor tal van onderzoek
Geïnteresseerden in de geschiedenis, onder wie bijvoorbeeld mensen met wortels in voormalig Nederlands-Indië, kunnen door dit project de geschiedenis raadplegen en kennisnemen van hetgeen de Molukse gemeenschap meemaakte. Door de digitale beschikbaarstelling van bronnen zal onderzoek bevorderd kunnen worden.
Het materiaal dat nu bijeen gebracht wordt biedt een unieke kijk op het ontstaan van de Molukse gemeenschap in Zeeland en de eerste moeilijke jaren in de woonoorden. De Molukkers waren aanvankelijk tijdelijke gasten en hebben hun weg moeten vinden naar blijvende aanwezigheid in Nederland. Daarbij hebben ze hun eigen cultuur behouden. Veel informatie over het verleden is slechts binnen families overgedragen. Daarom zijn archiefstukken van grote waarde.
