Admiraliteit

De admiraliteit hield zich behalve met de oorlogsvoering te water bezig met de heffing van accijnzen op de in- en export, de convooiering van handels- en visserijschepen, en met rechtspraak.

De vroegste archiefstukken over de admiraliteit in Zeeland dateren vanaf 1460. De admiraliteit was achtereenvolgens gevestigd in Veere, Vlissingen en Middelburg. In 1586 werd de Zeeuwse admiraliteit ingesteld als één van de vijf Nederlandse colleges belast met bestuur en rechtspraak in zeezaken. Vanaf die tijd zetelt de admiraliteit in de abdij in Middelburg.

De Admiraliteit in Zeeland was na dat van Amsterdam het belangrijkste admiraliteitscollege. Dit gold in het bijzonder voor de periode omstreeks 1600. Zeeland vervulde toen een rol die de gewestelijke belangen ver oversteeg. Het gewest stond aan de basis van de Nederlandse Opstand tegen de landsheer, en beleefde zijn grootste bloei tussen 1585, de Val van Antwerpen, en 1609, het begin van het Twaalfjarig Bestand.

Transcripties PaiZ

De leden van de werkgroep Paleografie in Zeeland (PaiZ) hebben een selectie van archiefstukken over de admiraliteit getranscribeerd. Hieronder volgt het overzicht van getranscribeerde archiefstukken. Daarbij wordt de volgorde van de betreffende archiefinventaris gevolgd. Wanneer de archiefstukken ook deel uitmaken van een gids, dan wordt deze vermeld.

De transcripties kunnen worden geraadpleegd:

1. via de archiefinventaris met scans. Let op: Klik na het openen van de archiefbeschrijving op een scan in de filmstrip. Vervolgens opent de foto-weergave inclusief de transcriptie.
2. via PaiZ Google Drive. De pdf-bestanden zijn geschikt voor downloaden en afdrukken.

Admiraliteit te Veere (1460-1562)

Onderstaande transcripties zijn gemaakt van archiefstukken afkomstig uit het archief Admiraliteit te Veere (1460-1562), toegang 243.

Verordeningen en reglementen

• Transcriptie inv.nr 1. Seinen en leuzen tijdens een reis.
• Transcriptie inv.nr 2. Verordeningen betreffende reizen naar Spanje.
• Transcriptie inv.nr 3. Het betalen van het recht van dagvaarding.
• Transcriptie inv.nr 4. Reglementering van de oorlogsvloot.
• Transcriptie inv.nr 5. Schepen die op zee genomen zullen worden.
• Transcriptie inv.nr 6. Reglement voor de gevangenis van de admiraliteit.

Ingekomen stukken

• Transcriptie inv.nr 7. Onderhandelen over vrije haringvaart gedurende de oorlog.
• Transcriptie inv.nr 8. Verdrag over een veiliger zee.
• Transcriptie inv.nr 9. Vrede gesloten met Hendrik II, koning van Frankrijk.
• Transcriptie inv.nr 10. Verzoek om schip in een winterdok te mogen leggen.
• Transcriptie inv.nr 11. Verzoek om meer bewapening van de schepen.
• Transcriptie inv.nr 12. Verzoek om achterstallige soldij en mondvoorraad.

Stukken betreffende bijzondere onderwerpen

• Transcriptie inv.nr 13. Akte van commissie om toezicht te houden op de scheepvaart te Vlissingen.
• Transcriptie inv.nr 14. Akte waarbij het dienstverband van kapiteins en adelborsten wordt verlengd.
• Transcriptie inv.nr 15. Akte van commissie om Franse schepen buit te maken.
• Transcriptie inv.nr 16. Akte van commissie om graanschepen naar het oosten te convooieren.
• Transcriptie inv.nr 17 Het sluiten van overeenkomsten inzake prijszaken.
• Transcriptie inv.nr 18. Dagvaardingen inzake prijszaken.

Rechtspraak

• Transcriptie inv.nr 48. Bijlagen bij niet nader te specificeren stukken.

Aanhangsel

• Transcriptie inv.nr 49. Stukken met niet-aangetoonde relatie met het archief der admiraliteit.

Admiraliteit te Vlissingen (1575-1577)

Bijzondere kwesties

Onderstaande transcripties zijn gemaakt van archiefstukken afkomstig uit het archief Staten van Zeeland en Gecommitteerde Raden (1578-1795), toegang 2. Deze archiefstukken zijn opgenomen in de gids Admiraliteit in Zeeland, GIDS101.

• Transcriptie inv.nr 1914a. De vaart van de Merchant Adventurers langs Vlissingen op Antwerpen, 1573-1576.
• Transcriptie inv.nr 1914b. Het schip ‘Christ of London’, 1575-1576.

Veilingmeester

Onderstaande transcriptie is gemaakt van archiefstukken afkomstig uit het archief Rekenkamer Zeeland, Rekenkamer C (1597-1805), toegang 508. Dit archiefstuk is opgenomen in de gids Admiraliteit in Zeeland, GIDS101.

Raadpleeg onderstaande transcriptie via PaiZ Google Drive.

• inv.nr 44300. Veilingrekening van Victor Hectorszoon, 1574-1575.

Admiraliteit te Middelburg (1584-1795)

Onderstaande transcripties zijn gemaakt van archiefstukken afkomstig uit het archief Rekenkamer Zeeland, Rekenkamer C (1597-1805), toegang 508. Deze archiefstukken zijn opgenomen in de gids Admiraliteit in Zeeland, GIDS101.

Tresorier-generaal

Raadpleeg onderstaande transcripties via PaiZ Google Drive.

• inv.nrs 6150-6152. Jacob Valcke, 2e rekening, met chirurgijnskosten en diverse andere kosten, 1591.
• inv.nrs 6240-6244. Jacob Valcke, 11e rekening, met nieuwbouw pinas ‘De Hont’ en scheepsbestekken, 1593.
• inv.nr 6858. Jacob Valcke, rekening inclusief de rekening van de tapijtenserie met zeeslagen, 1605.

Equipagemeester

Raadpleeg onderstaande transcriptie via PaiZ Google Drive.

• inv.nr 37280. Adriaen Bouwensse Muynck, equipagemr te Veere, 1e rekening, met aanstellingsbrief, 1602-1603.

Veilingmeesters

Raadpleeg onderstaande transcripties via PaiZ Google Drive.

• inv.nr 39330. Jacques van Roy, extraordinaris veilingrekening met onder andere de aanval op Cadiz (Calis Malis) in 1596.
• inv.nr 39310. Jan van Nichtevecht, 4e veilingrekening met onder andere de slag bij Sluis in 1603.
• inv.nr 39440. Jan van Nichtevecht. 9e veilingrekening, 1607.

Copulaatboeken

Copulaatboeken zijn registers met afschriften van privileges, concordaten, octrooien en andere akten. Onderstaande transcriptie is gemaakt van archiefstukken afkomstig uit het archief Rekenkamer Zeeland, Rekenkamer A (1230-1806), toegang 502. Deze archiefstukken zijn opgenomen in de gids Admiraliteit in Zeeland, GIDS101.

• Transcriptie inv.nr 457. 6e Copulaatboek, over admiraliteitszaken 1487-1625, getranscribeerd is de periode 1600-1629.