Zeeland in beeld - Deze traditie verdween, behalve in Zeeland

In de rubriek Zeeland in beeld lichten we wekelijks tot de verbeelding sprekende, actuele of ronduit spectaculaire beelden uit de Beeldbank van het Zeeuws Archief uit. Deze week: een traditie die steeds zeldzamer wordt, maar toch niet wil verdwijnen.

‘Landbouw, boerderij en onbekende boer, buiten Vlissingen’, is de formele omschrijving van deze foto, te vinden in de Beeldbank van het Zeeuws Archief.

Aan de horizon zijn de Lange Jan van Middelburg en de Oostkerk te zien. Op een foto die bij dezelfde serie hoort (zie rechts hiernaast), is op de achtergrond industrie in het Sloe-gebied te zien. De foto is dus waarschijnlijk ergens ten zuiden van Nieuw- en Sint Joosland gemaakt.

De datering is onbekend. Te zien aan de trekker op de achtergrond en de beugeldop van de limonadefles op de kleinere foto rechts (klik erop als je deze wilt vergroten), zal het vermoedelijk in de jaren vijftig of zestig van de vorige eeuw geweest zijn.

De foto komt uit de Collectie Dert. Die bevat duizenden foto’s die zijn nagelaten door Foto Dert, het grootste deel van de twintigste eeuw (1890-1990) de ‘huisfotograaf’ van Vlissingen.

Wigwam

Het lijkt erop dat de foto in ieder geval ergens in augustus of september gemaakt is. Dat is te zien aan de ‘ruiters’ op de achtergrond: een soort wigwamconstructies waaraan zaadplanten te drogen zijn gehangen.

Het gaat daarbij meestal om bruine bonen of erwten en soms om hooi. Gezien de grond nog niet is omgeploegd, maar toch vrij kaal, zal het hier vermoedelijk zijn gegaan om bonenruiters.

De bonen zijn al uit de grond gehaald en vooraf op rijen gelegd. Ruiteren doe je vervolgens door met een hooivork de bonenplanten op te tasten op een constructie van drie stokken die in een driehoek worden neergezet.

Tussen deze opstaande stokken leg je ter hoogte van het midden van de stokken drie ‘dwars’-stokken horizontaal neer. De stellage die zo ontstaat, vormt de basis waarop de bonen gestapeld kunnen worden.

Nog niet verdwenen

Het gebruik van deze traditionele droogmethode is in de tweede helft van de vorige eeuw sterk verminderd: onder andere vanwege de uitvinding van de moderne balenpers, de opkomst van (gras)drogerijen en het feit dat ruiteren een arbeidsintensieve methode is.

Nog steeds loopt het aantal ruiters in het landschap terug. Toch zijn ze jaarlijks rond deze tijd van het jaar wel hier en daar te zien.

Daarbij zijn ruiters in Zeeland vaak nog meer aanwezig dan in andere delen van Nederland. Zeker op Walcheren (waar veel boeren kleinschaliger zijn dan gemiddeld) en in Zeeuws-Vlaanderen, waar de grond erg geschikt is voor de teelt van bruine bonen. Ook het hoge aantal zonuren ten opzichte van de rest van Nederland speelt bij dat laatste een rol.