Vuurtoren bekent kleur

De vuurtoren van Haamstede houdt de gemoederen bezig. De iconische toren wordt opnieuw in de verf gezet maar voor de rode spiraalvormige band is, na uitgebreid kleurenonderzoek door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, een iets andere tint gekozen. De keuze voor ‘ijzeroxiderood’ is bij een groot deel van de inwoners van Nieuw-Haamstede in het verkeerde keelgat geschoten. Zij spreken van ‘roestbruin’ en zien liever de felrode kleur terug.

De vuurtoren omstreeks 1840. Zeeuws Archief, Zelandia Illustrata II, inv.nr. 1782.

De vuurtoren van Haamstede werd tussen 1837 en 1840 gebouwd om als veilig baken voor de scheepvaart te dienen. De directe aanleiding vormde het vergaan van vier schepen voor de kust van Schouwen in de winter van 1830/1831. Het ontwerp voor de toren en drie dienstwoningen kwam uit de koker van Leendert Valk (1794-1867). De vuurtoren werd niet beschilderd, iets wat bijna een eeuw onveranderd bleef.

Na de aanleg van het vliegveld in 1931 was de bijna 60 meter hoge toren een behoorlijke sta in de weg. De toren moest beter zichtbaar worden en daarvoor werd het schildersbedrijf Coomans uit Haamstede ingeschakeld. Uit de instructie van de Chef van de Bouwkundige Dienst van het Loodswezen is de exacte kleursamenstelling te achterhalen. Dit mengsel bestond uit drie delen ‘Engelsch rood’ op één deel ‘Bremergroen’. Engels rood is een kleur waarin pigment van ijzeroxide is vermengd. Het Bremergroen is te vergelijken met het huidige Monumentengroen. Bij de firma Drost uit Venlo werd de verf besteld. Bungelend in een bakje werden de roodbruine en witte spiralen in 1935 door het schildersbedrijf op de toren geschilderd.

Samenstelling van de rode verf. Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, archief Schildersbedrijf Coomans, inv.nr.4.

De spiralen verdwenen in 1940 op last van de Duitse bezetter. Het bouwwerk viel te veel op in het landschap en was daardoor een oriëntatiepunt voor de geallieerden. De toren moest voorzien worden van camouflagekleuren. Wederom werd het schildersbedrijf van Adriaan Coomans ingehuurd. Door de ingediende factuur zijn we ook van deze kleuren exact op de hoogte. Voor de klus werden de kleuren zinkgroen, bruin-oker en geel-oker gebruikt. Bij het ontbreken van kleurenfoto’s uit de oorlogsperiode was de kleurkeuze niet helemaal duidelijk. Na de oorlog werd de toren door Coomans weer in oude luister hersteld.

Adriaan Coomans kijkt in 1935 tevreden naar het resultaat. Beeldbank gemeentearchief Schouwen-Duiveland, WA-80.

Nadien werden de onderhoudsbeurten uitgevoerd door de “Nationale Schilderwerken’ uit Rotterdam. Zo ook in 1975 toen de buitenkant van de toren werd voorzien van “de bekende rood, bruine en witte spiralen”. Door de jaren heen heeft de toren verschillende roodtinten gezien. Eén keer is zelfs voor oranje gekozen. Hoe het ook zij, de toren blijft iconisch, eender de kleur die gebruikt wordt. De keuze die nu gemaakt is, ‘ijzeroxiderood’, komt in ieder geval niet zomaar uit de lucht vallen.