Gekocht in Afrika, verkocht in Amerika

Het gevaarlijkste traject van een trans-Atlantische slavenreis was de oversteek over de Atlantische Oceaan. Veel slaafgemaakten overleden. De overlevenden wachtten bij aankomst in Amerika opnieuw ontberingen en vernederingen. De kapitein trof voorbereidingen voor hun verkoop.

Aflevering 4 van de tv-serie ‘Het Zwarte Verleden van Zeeland’ gaat over de aankomst in Zuid-Amerika. De uitzending is 17 juni 2021, om 17.13, 19.13, 21.13 en 23.13 uur op Omroep Zeeland.

De Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) legde zich in de 18e eeuw toe op de trans-Atlantische handel in tot slaaf gemaakte Afrikanen. Het schip de Eenigheid was een van de schepen van de MCC. De kapitein van de Eenigheid zeilde in 1762 naar de koloniën Berbice, Essequebo en Demerary. Deze maken tegenwoordig deel uit van Guyana, ten westen van Suriname.

Dwarsdoorsnede van het schip de Eenigheid. Op het tussendek zijn de beddingen voor extra ligplaatsen afgebeeld. Het tussendek van de Eenigheid was circa 1,40 meter hoog.

Verbetering conditie, hogere opbrengst

Bij aankomst in Berbice ging een chirurgijn van de wal aan boord. Hij controleerde of er geen besmettelijke ziekten als pokken heersten. Dadelijk werden er verse groenten, vlees en fruit gebracht. Het was voor de directeuren van de MCC belangrijk dat de conditie van de slaafgemaakten snel verbeterde, want dat kwam de opbrengst ten goede.

Verkoop en vermaak

De kapitein organiseerde de verkoop. Een paar mensen verkocht hij direct aan eigenaren van plantages. Het merendeel van de slaafgemaakten verkocht hij via een veiling. Eén voor één werden de slaafgemaakten geveild. De veiling werd bijgewoond door de Europeanen in de kolonie. Voor hen was het waarschijnlijk ook een vorm van vermaak, een evenement waarbij zij genoten van gratis bier en wijn, pijpen en tabak.

Administratie van de verkoop van slaafgemaakten in Guyana. De eerste kolommen geven aan om het ging om: een man, een vrouw, een jongen, een meisje. Daarna volgt: de naam van de koper, de plantage of diens borgen, de prijs in guldens. Handelsboek van de 3e reis van het slavenschip de Eenigheid (1761-1763). Zeeuws Archief, Archief van de MCC, inventarisnummer 384, scan 47.

Deel van de inboedel

Na de veiling waren de slaafgemaakten het eigendom geworden van de hoogstbiedenden, meestal eigenaren van suiker-, koffie- en tabaksplantages. Op de plantages gingen de tot slaaf gemaakte Afrikanen een toekomst tegemoet als dwangarbeider. Dat zij het bezit waren van een ander blijkt ook uit de inboedelinventarissen van plantages; onder de roerende goederen werden dieren en slaafgemaakten na elkaar vermeld.

In aflevering 4 vertelt Roosanne Goudbeek, medewerker van het Zeeuws Archief, wat er gebeurde nadat het schip de Eenigheid in 1762 de zeilen streek in de koloniën.