Frisse lucht

Kijk eens goed naar deze foto van een bijeenkomst in de knusse raadszaal van het oude stadhuis in de Meelstraat in Zierikzee. De foto is genomen op 23 juli 1953. We zien wethouder Gerritsen, met een brandende sigaar tussen zijn vingers, een kistje sigaren presenteren aan zijn buurman. Die tast vrolijk lachend toe.

Beeldbank Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, SW-1334. Foto: K. de Feijter.

Zoiets is nu ondenkbaar, roken in openbare gebouwen is tegenwoordig ten strengste verboden. In 1953 kon er nog overal op los gepaft worden, in vliegtuigen, treinen, kantoren en fabrieken. Het laat zich raden welk gevolg dat gezellige roken had voor de luchtkwaliteit binnenshuis: rookwalmen alom, gebrek aan frisse lucht.

Bij nadere beschouwing zien we dat de tafel werkelijk vol ligt met rookwaar, er is een ruime keus. De door de wethouder zo vriendelijk aangeboden sigaren zijn van het merk Willem II Uitschot. Dat was “ ’n knappe sigaar voor de kenner”. Iets wat je niet direct zou verwachten van een sigaar met zo’n naam. De tijd is voorbij dat er bij elke bijeenkomst, thuis of buitenshuis, sigaren en sigaretten klaar stonden, in potten, dozen en kistjes, of leuk gerangschikt in een glas.

Er is meer te zien op de foto. Aan de linkerkant zien we een beker met de beeltenis van de jonge Britse vorstin Elizabeth, net een maand eerder gekroond, Die staat vermoedelijk op tafel omdat het gemeentebestuur Engelse gasten ontvangt. De man die zo blij een sigaar pakt, is Edgar Cull, de Town Clerk (gemeentesecretaris) van Hatfield Rural County. Deze gemeente was in 1953 Zierikzee te hulp geschoten na de Watersnoodramp. Dat mondde uit in een jumelage tussen de twee steden en een straatnaam in Zierikzee. Of de Engelse gasten het servies als geschenk hadden meegebracht of dat er iemand op uit was gestuurd om een voor de gelegenheid passend servies op de kop te tikken, is niet bekend.
Op de foto staat nog een ander voorwerp dat typisch is voor die tijd. Wie goed kijkt, ziet op de voorgrond rechts een klein flesje staan. Een Air Wick flesje, met de katoenen lont (de wick) helemaal uitgetrokken. Wat is daarvan de bedoeling, zullen velen zich afvragen. De iets ouderen onder ons weten het wel: een luchtverfrisser! De inhoud van het flesje diende om hinderlijke geuren te ‘verdelgen’, zodat je jezelf geen rookgenot of geurige lievelingsgerechten hoefde te ontzeggen. De geïllustreerde advertentie hieronder toont enkele situaties waarin de Air Wick uitkomst biedt.

Advertentie voor de Air Wick in de Zierikzeesche Nieuwsbode van 13 januari 1951. (Krantenbank Zeeland)
Advertentie voor de Air Wick in de Provinciale Zeeuwse Courant van 21 november 1951. (Krantenbank Zeeland)

In een andere advertentie roept een typiste uit dat zij met vreugde heeft vastgesteld dat de atmosfeer veel prettiger is geworden en dat zij ’s avonds niet meer naar ‘Kantoor’ ruikt.

De Air Wick is in 1953 al enige jaren in Zierikzee te koop. Drogisterij-fotohandel Het Centrum van Rykel ten Kate plaatst in 1951 een advertentie in de Zierikzeesche Nieuwsbode waarin in klare taal het middel wordt aangeprezen: “als het stinkt in Uw kamer, gebruik dan eens Air-Wick, het nieuwe middel dat snel alle onaangename luchtjes verdrijft (..).”

In de advertentie wordt verwezen naar een artikel in de Nieuwsbode van 10 januari. Daarin staat een overzicht van

nieuwe producten zoals plastic-zolen, diepvriesgroenten, én de Air Wick. Het artikeltje beschrijft de werking:

“Air Wick wordt afgeleverd in handige flacons, waarin zich een “katoen” bevindt op de wijze van een petroleumstel. De katoen wordt omhoog getrokken en door het vervluchtigen van de vloeistof wordt de lucht gereinigd. Dit merkwaardig product voldoet uitstekend. Het verspreidt een pikante maar geen onaangename geur in huis en blijkt geschikt de lucht te zuiveren, indien dit door toevoer van buitenlucht moeilijk of onmogelijk is.”
De redacteur van de Nieuwsbode lijkt hier een bericht van de fabrikant over te schrijven, kan het product de lucht wel zuiveren? De werking berust op de verdringing van de ene geur door de andere. Zo prijst Ten Kate met iets meer realisme het middel ook aan.

De Air Wick. (Paul Rand Design)

Op het internet bleek een mooie afbeelding van het Air Wick flesje niet moeilijk te vinden, al betrof dat wel een Engelstalig exemplaar.
Het product is in verschillende varianten ook terug te vinden op Pinterest borden met jeugdsentimentele afbeeldingen van verdwenen producten. Zelf werd ik even terug de tijd in geschoten toen ik dit flesje toevallig op de foto ontdekte bij een zoektocht naar iets anders, al herinner ik me vooral dat de Air Wick heel vies rook.