In de middeleeuwse kelders van de voormalige Commanderij van de Duitse Orde trekken twintig eeuwen religie voorbij in archiefstukken, prenten, foto’s, films, geluid en voorwerpen. Met deze tentoonstelling brengt het Zeeuws Archief het roerend kerkelijk erfgoed onder de aandacht.
In dit Jaar van het Religieus Erfgoed staat met name het onroerend kerkelijk erfgoed centraal. Maar hoe zouden we iets weten over de geschiedenis van het gebruik van religieuze gebouwen als we geen archieven en afbeeldingen hadden? Het onroerend en roerend kerkelijk erfgoed is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Die verbinding wordt in de tentoonstelling gemaakt door een audiovisuele presentatie van nagenoeg alle religieuze gebouwen in Zeeland.
Van Nehalennia tot Smytegelt
De tentoonstelling laat de vele religieuze stromingen zien die het godsdienstig leven in Zeeland kleur hebben gegeven. Beginnend bij Nehalennia, de inheemse godin die al voor de Romeinse Tijd (50 v.Chr.-500 n.Chr.) werd vereerd, volgen we het spoor van Willibrord, die de Zeeuwen omstreeks 690 kwam kerstenen.
Na bijna acht eeuwen rooms-katholicisme, kloosters en de machtige abdij ging Zeeland eind zestiende eeuw over naar de Hervorming. De grote zestiende en zeventiende-eeuwse stromingen en hun religieuze voormannen komen aan bod, zoals de Reformatie met Maarten Luther en Johannes Calvijn, de Nadere Reformatie met Willem Teellinck, Godefridus Udemans en Jacobus Koelman, en het Piëtisme met De Labadie en Smytegelt.
Gedoogbeleid
Ook is er aandacht voor enkele geloofsrichtingen die tijdens het protestantisme werden gedoogd, zoals de lutheranen, de joden en de doopsgezinden. Zij werden vervolgd en verjaagd en vonden een toevluchtsoord in Zeeland.
Heel anders verging het de Schotten in Veere. Vanwege het toekennen van de Schotse wolstapel aan Veere in 1541 kregen de Schotten die in Veere woonden vele voorrechten. Ze mochten hun eigen rechtspraak uitoefenen en een eigen kerk stichten. Deze Schotse kerk was de eerste kerk in het buitenland die door de Schotse kerk in het moederland werd erkend.
Vrijheid van godsdienst
In de periode vanaf 1802, als er vrijheid van godsdienst komt, komen het rooms-katholicisme, de Afscheiding met Johan Willem Vijgeboom en Huibert Jacobus Budding en de Doleantie onder leiding van Pieter Johannes Willem Klaarhamer aan bod. De tentoonstelling laat aan de hand van archiefstukken, beeld en geluid en beeldende scènes hoogtepunten zien uit twintig eeuwen religie in Zeeland.
Educatieve uitgaven
Bij de tentoonstelling verschijnen een Kijk & Luisterwijzer Geloven en eind mei een speurtocht Pelgrimstocht langs kloosters en kerken.
Mede mogelijk gemaakt door
Veelstromenland is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van de Provincie Zeeland en het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland in het kader van ‘2008 Jaar van het Religieus Erfgoed in Zeeland’.
