Kom naar het Zeeuws Archief en kijk in de spiegel. Bent u typisch Zeeuws? Bestaat typisch Zeeuws eigenlijk wel? Misschien komt u er in het Zeeuws Archief ineens achter dat u eigenlijk van de Hugenoten afstamt. Of van gevluchte Salzburgers uit Oostenrijk. Of wellicht heeft u een Schot als voorvader. En indien uw grootouders uit Indonesië stammen, waarom zijn ze dan naar de Zeeuwse eilanden gekomen?
Globetrotters
Of heeft u familieleden die Zeeland juist hebben verlaten? Zeeuwen zijn namelijk echte globetrotters. Zo kan het zijn dat u ineens het Zeeuws-Vlaams dialect in de jungle van Brazilië hoort, of dat u een stadje met de naam Zeeland in Noord-Amerika tegenkomt. Wist u dat het Surinaamse Parbo-bier is uitgevonden door twee Zeeuwse broers? En mogelijk ontdekt u zelfs dat u familie van de voormalige Zuid-Afrikaanse president F.W. de Klerk bent.
Zeeland is van oudsher een migratieprovincie. Mensen komen, mensen gaan.
Waar komen ze vandaan?
In het Zeeuws Archief zijn groepen immigranten te zien uit vier verschillende gebieden: Schotland, de Zuidelijke Nederlanden/Frankrijk, Salzburg en de Indonesische archipel. De groepen immigranten uit deze gebieden hebben allemaal archiefstukken, foto’s en voorwerpen nagelaten. Een selectie is te zien in het Zeeuws Archief.
Waar gaan ze naartoe?
Er is haast geen land of je kunt er wel Zeeuwen of een Zeeuwse gemeenschap vinden. In de loop der tijdens zijn Zeeuwen onder meer vertrokken naar Zuid-Afrika, Suriname, Noord Amerika en Brazilië. Daar stichtten zij kolonies, nederzettingen, steden of leefgemeenschappen. Deze emigranten hebben hun sporen nagelaten in geschrift, beeld en geluid. U kunt dit zien en horen in het Zeeuws Archief.
Hoe reizen ze?
Over land reisde men te voet of met een al dan niet gemotoriseerd vervoermiddel. In de twintigste eeuw werd vervoer door de lucht mogelijk. Over zee ging de reis per schip. Een beroemd schip dat vele migranten heeft vervoerd is de Willem Ruys. Dit luxe passagiersschip voer in de lijndienst tussen Nederland en de Indische Archipel. Een bijzonder object in de tentoonstelling is een maquette van dit roemruchte schip, dat op de Scheldewerf in Vlissingen is gebouwd.
Welke taal spreken ze?
De meeste Zeeuwse emigranten spraken Zeeuws. Vaak gingen ze al snel over op het algemeen beschaafd Nederlands om met andere Nederlandse emigranten te kunnen praten. En het was noodzakelijk de taal van het land te leren. Na enkele generaties raakt de eigen taal van de emigranten meestal in de vergetelheid, maar toch zijn in verschillende talen Zeeuwse woorden terug te vinden. Het Zeeuws is op zijn beurt weer beïnvloed door de talen van de immigranten die in Zeeland kwamen wonen. Van deze wederzijdse beïnvloeding zijn voorbeelden te lezen en te horen in de tentoonstelling.
Migratie Courant
Speciaal ter gelegenheid van de tentoonstelling heeft het Zeeuws Archief de Migratie Courant gemaakt. Hierin vindt u de verhalen van en over emigranten die naar Zeeland kwamen en Zeeuwen die naar verre oorden emigreerden.