In het archiefcafé is van 27 mei – 15 september 2014 de foto-expositie ‘Verdeeld verleden – een reis langs de Nederlandse slavenhandel in Brazilië, Angola en Zeeland’ te zien. Deze expositie van Hans van Rhoon en Jeroen Junte is ingericht in het kader van de herdenkingsactiviteiten rondom ’200 jaar afschaffing slavenhandel’.
Fotograaf Hans van Rhoon en journalist Jeroen Junte maakten in 2013 een reis langs Zeeland, Angola en Brazilië, drie locaties die een rol spelen in de Nederlandse slavenhandel. Met foto’s en reportages legden ze vast hoe 350 jaar later in Brazilië, Angola en Middelburg verdeeld wordt omgegaan met een gedeeld verleden. Een deel van de foto-expositie ‘Verdeeld Verleden’ is in het Zeeuws Archief te zien van maandag tot en met vrijdag en elke 1e zaterdag van de maand van 9.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis.
1814-2014 – 200 jaar afschaffing slavenhandel
In 2014 is het 200 jaar geleden dat Nederland de slavenhandel afschafte. Meer dan 12 miljoen mensen werden in de voorgaande vier eeuwen in Afrika als handelswaar verscheept. Het Nederlandse aandeel in deze slavenhandel bedraagt ongeveer 600 duizend mannen, vrouwen en kinderen. De Nederlanden hielden zich onder meer bezig met de zogenoemde driehoekshandel: handelsgoederen werden in Afrika geruild tegen goud, ivoor en tot slaaf gemaakt Afrikanen. De slaven werden in de Amerika’s verkocht om te werken op de plantages. De schepen voeren met goederen van de plantages weer terug naar Europa.
De Nederlanden – Brazilië – Angola
In 1630 veroverde de Republiek der Verenigde Nederlanden de Braziliaanse kuststad Recife op de Portugezen. Om de suikerplantages aldaar rendabel te houden was een geregelde aanvoer van arbeidskrachten – lees: slaven – noodzakelijk. De Republiek veroverde allereerst het fort Elmina aan de West-Afrikaanse Goudkust op de Portugezen en in 1641 werd de Portugese nederzetting Luanda in het huidige Angola veroverd. Deze veroveringen vormden het begin van de driehoekshandel tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Afrika en de ‘Nieuwe Wereld’. Hoewel de Nederlandse aanwezigheid in zowel Brazilië nauwelijks meer dan een kwart eeuw bedroeg – Angola werd zelfs maar acht jaar bezet – is deze koloniale periode van groot belang geweest voor de Nederlandse slavenhandel.
De foto’s van herinneringen aan de slavenhandel en de interviews met mensen uit Zeeland, Angola en Brazilië geven een indruk van de verschillende beleving van het gedeelde verleden en de manier waarop er met dat verleden in het heden wordt omgegaan.
De makers
Jeroen Junte is historicus en journalist (onder meer Volkskrant en het Financieele Dagblad). Hans van Rhoon is fotograaf (onder andere HP De Tijd en National Geographic Traveller).
Beiden maakten in 2007 de expositie ‘Blijvende herinneringen: een reis door het Nederlands slavernijverleden in Ghana’. Deze tentoonstelling was te zien in het Wereldmuseum in Rotterdam en aansluitend in het Afrikamuseum in Berg en Dal. Paginagrote publicaties over deze tentoonstellingen verschenen in de Volkskrant, IS, National Geographic en de gratis krant DAG. Daarnaast maakte de Wereldomroep een reportage van 20 minuten over deze tentoonstelling en wijdde op de website www.vpro.geschiedenis.nl een aparte pagina aan het onderwerp.
In 2009 maakten Junte en Van Rhoon in opdracht van het projectbureau De Nieuwe Hollandse Waterlinie en in samenwerking Uitgeverij Blauwdruk ook het boek ‘Levende Forten’ dat in 2009 verscheen.
Voor de uitvoering van het project ‘Verdeeld verleden’ kregen Hans van Rhoon en Jeroen Junte financiële steun van het Mondriaanfonds en de Stichting Herdenking Slavernij Verleden 2013 te Amsterdam.