Register van criminele zaken

Het Zeeuws Archief heeft in 2006 mede dankzij de Vrienden van het Zeeuws Archief een register van criminele zaken verworven.

Het gaat om het ‘Registre van den Criminele Saecken’, een register in perkamenten band met de vonnissen van de vierschaar van Veere over de periode 1552-1663.

Eeuwenlang heeft dit ‘Registre van den Criminele Saecken’ een verborgen bestaan geleid. Het dwaalde honderden jaren geleden af uit de archieven van de vierschaar te Veere.

Lang werd aangenomen dat het register verloren was gegaan. In 2006 kon het worden verworven, niet alleen met hulp van de Stichting Vrienden van het Zeeuws Archief, maar ook met de steun van de Vereniging Vrienden van Veere en de Gemeente Veere. Na honderden jaren is het register herenigd met de andere registers van de rechtbank in het Zeeuws Archief.

De perkamenten band bevat talrijke vonnissen uit de periode 1552-1663, bijvoorbeeld de vonnissen van heksen die in 1565 tot de brandstapel werden veroordeeld.

Een misoogst of het overlijden van mensen of dieren waren vaak aanleiding tot het zoeken van zondebokken, beoefenaars van ‘zwarte magie’ oftewel heksen. Heksenvervolgingen komen voornamelijk voor in de zestiende eeuw, toen in de rechtspraak werd aangedrongen op strengere bestraffing van hekserij.

In juni 1565 veroordeelde de Veerse vierschaar twee vrouwen tot de brandstapel. Het ging om Digne Robbertsdochter alias ‘Water en broot’ en Geertruid Willemsdochter. Zij zouden hun ziel aan de duivel hebben verkocht en smeerseltjes hebben gemaakt die op mens, dier en schepen een kwade invloed zouden hebben. Het vonnis werd ingeschreven in het ‘Registre van den Criminele Saecken’.