Laat de Middelburgse bolkronen blinken tijdens NLdoet 2017

Het Zeeuws Archief beheert voor de gemeente Middelburg elf kroonluchters (bolkronen). Deze hangen in het stadhuis van Middelburg. Ze hebben dringend een poetsbeurt nodig! Dat gebeurt tijdens NLdoet. Op zaterdag 11 maart 2017 van 10.00-16.00 uur kunnen 15 vrijwilligers komen poetsen: twee bolkronen in de voorhal en een in de trouwzaal. Wil je meehelpen de Middelburgse bolkronen te laten blinken? Meld je aan via NLdoet!

Bolkronen sieren de vertrekken in het oude stadhuis aan de Markt in Middelburg. De Middelburgse bolkronen (kroonluchters) hebben veelal meerdere etages en verschillende armen. Daarop staan kaarsen die de ruimte verlichten. Het kaarslicht werpt ook schijnsel op de bolkroon zelf. Als de kroonluchter mooi gepoetst is, geeft dat een schitterend effect. De Middelburgse kroonluchters zijn in de loop der jaren dof geworden en zijn dringend aan een poetsbeurt toe.

Kroonluchters poetsen in het Middelburgse stadhuis

Wil jij tijdens NLdoet komen poetsen zodat de Middelburgse bolkronen weer blinken? Je bent van harte welkom! Je kunt je aanmelden via de website van NLdoet klus 27593.

Op zaterdag 11 maart 2017 kun je vanaf 10.00 uur terecht in het stadhuis, via de zij-ingang aan de Lange Noordstraat 1, 4331 CB Middelburg. Het poetsen gebeurt in de trouwzaal en in de voorhal van het stadhuis. Een prachtige historische ambiance om te poetsen! Je hoeft zelf geen poetsmateriaal mee te nemen. Daar zorgen wij voor. Uiteraard vergeten we de inwendige mens niet: er wordt gezorgd voor broodjes, soep, koffie en thee. Help je mee de bolkronen te laten blinken?

Voorbereiding en uitwerking

Het op een verantwoorde wijze reinigen en poetsen van museale objecten neemt veel tijd in beslag. Het is dan ook al lang geleden dat deze bolkronen een poetsbeurt hebben gehad.

Een dag voor het poetsen worden de bolkronen gedemonteerd. Het reinigen is makkelijker en poetsrestmiddelen kunnen beter worden verwijderd. Iedere kroon bestaat uit ongeveer 40 onderdelen. Er is dus genoeg werk voor iedereen.

We werken aan tafels in de voorhal en in de trouwzaal. Voor handschoenen (katoenen handschoenen of kunststof handschoenen van nitril N-dex – R 7005) wordt gezorgd. Draag geen ringen of lange kettingen.

De bolkronen zijn van messing, soms geel koper genoemd. Dit is een legering van koper met 20-30% zink. Na het verwijderen van het ergste vuil en kaarsvet gaat het poetsen beginnen. Bij het poetsen maken we gebruik van het middel flintoline, oude lappen, wattenschijven, wattenstokjes en cocktailprikkers.

Om 16.00 uur stoppen we met poetsen. De maandag daarna, 13 maart 2017, worden de bolkronen weer gemonteerd en opgehangen.

Blinkende bolkronen

Drie bolkronen krijgen een poetsbeurt om ze weer te laten blinken:

  • GM17 – Geelkoperen kroonluchter: bolkroon met drie etages of vluchten met zeven, vijf en drie gebogen armen. De stam is opgebouwd uit een bol met geprofileerd knopje. Daarboven balustervormen en drie schijven waaraan de armen vastzitten. De bovenste schijf is versierd met gevleugelde cherubhoofdjes. De armen zijn versierd met dieren in kwabstijl. Verder ronde geprofileerde vetvangers. Op de bol staat de volgende inscriptie: ‘Deze kroon is gegeven door Derk Luksen en zijn Huis Vrouw Maria Te Boekhorst woonde te Warm-’ (Hangt in de Trouwzaal van het stadhuis te Middelburg).
  • GM58 – Geel koperen kroonluchter: bolkroon met twee etages of vluchten met elk acht armen. De schacht bestaat uit twee vaasvormen. Aan de onderzijde een bol met hangend geprofileerd knopje. Gebogen S-vormige armen met ronde geprofileerde vetvangers.
    (Hangt in de Voorhal van het stadhuis te Middelburg).
  • GM59 – Geelkoperen kroonluchter: bolkroon met twee etages of vluchten met elk acht armen. De schacht bestaat uit twee vaasvormen. Aan de onderzijde een bol met geprofileerd knopje. De S-vormige armen met ronde geprofileerde vetvangers zijn gedecoreerd met dierenkoppen. (Hangt in de Voorhal van het stadhuis te Middelburg).

Onderzoek

We zouden het Zeeuws Archief niet zijn als we geen onderzoek zouden doen naar wat we nog niet weten over de bolkronen. Een zoektocht naar de personen die genoemd worden in de inscriptie op de bol van kroonluchter nr 17 leverde aardige informatie op. We troffen het echtpaar aan op de website van het Gelders Archief. Het gaat om Derk Lucassen en Maria te Boekhorst die in 1799 in Etten in Gelderland zijn getrouwd. Ze woonden in het plaatsje Warm (Oude IJsselstreek). We zoeken verder om er achter te komen welke omzwervingen deze bolkroon in de afgelopen twee eeuwen heeft gemaakt.

NLdoet

NLdoet is de grootste vrijwilligersactie van Nederland. De actie wordt georganiseerd door het Oranje Fonds in samenwerking met duizenden organisaties in het land. In 2017 zijn de NLdoet-dagen op 10 en 11 maart 2017. NLdoet zet vrijwillige inzet in de spotlights en stimuleert iedereen om een dag(deel) de handen uit de mouwen te steken.

Vrijwilligers zijn het kloppend hart van vele sociale initiatieven. Het Oranje Fonds laat daarom met NLdoet zien hoe belangrijk actieve burgers voor de samenleving zijn. Daarnaast draagt NLdoet bij aan een goed imago van het vrijwilligerswerk. Ook laat NLdoet zien hoe leuk vrijwilligerswerk kan zijn.
Bekijk de NLdoet-acties in 2017 op de website van NLdoet.

LAAT DE MIDDELBURGSE BOLKRONEN BLINKEN!